Изучаем латинский язык с нуля!
Lectio quinta decima


Урок 15

Ubi concordia, ibi victoria.
Где согласие, там победа.

Pronomen demonstrativum is, ea, id

Указательное местоимение этот, эта, это

Singularis Pluralis
  m f n m f n
Nom. is ea id ei (ii) eae ea
Gen. eius eius eius eōrum eārum eōrum
Dat. ei ei ei eis (iis) eis (iis) eis (iis)
Асc. eum eam id eos eas ea
Abl. eō eā eō eis (iis) eis (iis) eis (iis)

Характерной чертой местоименного склонения является окончание -ius в gen. sing. и -i в dat. sing. Во всех остальных падежах для мужского и среднего рода употребляются окончания II склонения, а для женского рода — окончания I склонения. Местоимение is, ea, id имеет в nom. plur. мужск. рода наряду с формой ei форму ii, а в dat. и abl. plur. всех родов — параллельные формы eis и iis.

Переведите:

Filii agricŏlae cuiusdam (какого-то, одного) semper inter se litigābant. Pater ad concordiam eos revocābat et monēbat: «Filii mei! Obtemperāte mihi et concordiam colĭte! Concordia amōrem1 nutrit!» Sed filii praecepta patris neglegēbant. Tum agricŏla virgulārum2 fascicŭlum filiis dat et: «Fascicŭlum eum, — inquit, — frangĭte!» Sed filii frustra fascicŭlum frangĕre studēbant. Tum pater singŭlas3 virgŭlas singŭlis filiis dat et: «Nunc, — inquit, — virgŭlas singŭlas frangĭte!» Quod (это) facĭle facĕre potĕrant. Tum pater: «Id vobis exemplo erit!4 Tuti ab iniuria inimicōrum erĭtis, quamdiu inter vos amor et concordia erit. At simŭlac discordia et rixae inter vos erunt, inimīci et viri mali vobis nocēbunt. Memoriā verba tenēte: concordiā parvae res crescunt, discordiā maxĭmae dilabuntur» (разрушаются).

Ключ открыть словарь

NB

1. amōrem — acc. sing. существительного III скл.; amor — любовь.

2. virgŭla — веточка (cp. virga — ветка, розга); Tulliŏla (Tullia); libellus — книжечка (liber — книга). Суффиксы -ŭla, -ŏla, -lus придают словам уменьшительное значение (ср. урок 4).

3. singŭli, singŭlae, singŭla — по одному, поодиночке, каждый отдельно (значение следует подобрать по смыслу). Singŭlas virgŭlas dat singŭlis filiis — дает по одной веточке каждому сыну.

4. id vobis exemplo erit — это будет вам примером — dat. finalis (cp. урок 11: auxilio vobis sunt).

Facetiae


1. Marcus ranam videt; rana salit, Marcus eam sequĭtur.


2. Marcus domum venit.

Mater: Eheu! Quid novi? Cur sordĭdus et madĭdus es?
Marcus: Prope casam ambulābam; ranam etiam atque etiam sequēbar.

sequĭtur ranam — идет за лягушкой
ranam sequēbar — я шел за лягушкой
etiam atque etiam — еще и еще, непрерывно

Ключ