Изучаем польский язык с нуля!
Lekcja trzydziesta czwarta


Урок 34

Местоимения nikt, nic с предлогами

Włodek zachorował

1. Dzień dobry, Tadku! Przyszłyśmy się dowiedzieć, jak zdrowie Włodka. Czy już mu lepiej? перевод текста
2. Jest z nim raczej źle, gorzej niż wczoraj. W nocy miał wysoką temperaturę: 39,8. Był prawie nieprzytomny. Chciałem nawet wezwać pogotowie. перевод текста
3. Włodek nie był wczoraj u lekarza? перевод текста
4. Nie, nie mogłem go namówić. Twierdził, że to lekkie zaziębienie i zażył aspirynę. Nic mu to nie pomogło.
5. Włodek nie lubi się leczyć. Gdy chorował, nigdy nie brał zwolnienia lekarskiego, chodził na wykłady kaszląc, gorączkując, z bólem głowy. перевод текста
6. Czy on jeszcze śpi?
7. Nie, ale oczywiście nie pozwoliłem mu wstawać. Miał dziś o ósmej 38,4. Zaraz przyjdzie lekarz. перевод текста
8. Ciekawe, co mu jest? Chyba grypa... A może zapalenie płuc? Już w drodze powrotnej zauważyłyśmy, że się źle czuje. Nie miał chęci z nikim rozmawiać, do nikogo się nie odzywał. перевод текста
9. Tak, widać było, że coś mu dolega i nawet o niczym nie wspomniał. перевод текста
10. Co będzie z naszym powrotem do Moskwy? Przecież za kilka dni mamy wyjechać.
(Dzwoni lekarz)
перевод текста
11. Czy tu jest chory? перевод текста
12. Tak, proszę do tego pokoju.
13. Dzień dobry panu! Co się stało? Co panu dolega?
14. Może ja będę mówił za kolegę. On zawsze uważa się za zdrowego. Nawet wówczas, gdy ma temperaturę ponad 39 stopni. перевод текста
15. Czy pan mierzył temperaturę? Jaka temperatura była dziś rano? перевод текста
16. 38,4 stopni.
17. Proszę zdjąć piżamę, muszę pana zbadać.
(Lekarz wyjmuje słuchawkę)
перевод текста
18. Proszę położyć się na wznak... Serce ma pan zdrowe. Puls przyśpieszony wskutek gorączki. Czy ma pan bóle brzucha? перевод текста
19. Nie. перевод текста
20. Żołądek w porządku?
21. Tak.
22. Proszę usiąść! Czy bolą pana plecy?
23. Tak, czuję łamanie w kościach, mam dreszcze i boli mnie głowa. перевод текста
24. Płuca są zdrowe. Proszę pokazać gardło! Niech pan szerzej otworzy usta!
Tak, jest pan chory na anginę.
25. Ale ja muszę wstać! перевод текста
26. Nie ma mowy! Powinien pan leżeć.
27. To bardzo przykre.
28. Trudno, trzeba się zmusić. Poleży pan ze trzy dni i wszystko przejdzie. Przepiszę panu trzy zastrzyki penicyliny. Proszę recepty. Witaminy będzie pan zażywał trzy razy dziennie po dwie tabletki. Te proszki proszę brać co trzy godziny. Przepiszę jeszcze krople do płukania gardła. Gardło należy płukać co dwie godziny. Na pół szklanki wody dziesięć kropli lekarstwa. Zastrzyk zrobi panu siostra jeszcze dziś. перевод текста
29. Czy po zastrzyku poczuję się lepiej? перевод текста
30. Po zastrzyku powinna spaść temperatura, ustaną bóle głowy i dreszcze. Czy dać panu zwolnienie?
31. Nie, dziękuję! Mam teraz wakacje. перевод текста
32. Proszę więc stosować się do wszystkich moich wskazówek, a szybko to panu przejdzie. Ma pan silny, młody organizm.
33. Kiedy będę mógł wstać? перевод текста
34. Nie wcześniej niż za trzy, cztery dni. Jeżeli nie będzie żadnej poprawy, proszę mnie wezwać ponownie. Do widzenia panom!
35. Do widzenia panu, panie doktorze! Bardzo dziękuję. перевод текста
36. Włodku, pójdę teraz do apteki zamówić lekarstwa.

Humor

Dieta

Do gabinetu lekarskiego wtacza się bardzo otyły pan i prosi o środek na schudnięcie.
— Ścisła dieta — mówi lekarz. — Plasterek chleba z margaryną, kotlecik cielęcy lub udko kurze, biały ser i dwa jabłka.
— Przed jedzeniem czy po?

Словарь

angina
apteka
aspiryna
biały ser
brzuch
chorować
dieta
dreszcze
gabinet
gardło
gorączka
gorączkować
grypa
kaszleć
kość
kotlecik
kropla
kurzy
leczyć się
lekarski
łamać
margaryna
mierzyć
namówić
na wznak
nieprzytomny
otyły
penicylina
plasterek
płuca
płukać
pogotowie
poprawa
ангина
аптека
аспирин
творог
живот
болеть
диета
озноб
кабинет
горло
температура
температурить
грипп
кашлять
кость
котлетка
капля
куриный
лечиться
относ-ся к врачу
ломить
маргарин
измерять
уговорить
на спину
без сознания
полный
пенициллин
ломтик
легкие
полоскать
скорая помощь
улучшение
powrotny
proszek
przepisać
przyspieszony
puls
recepta
schudnąć
serce
spaść
stosować się
ścisły
środek
tabletka
twierdzić
udko
ustać
witamina
wskazówka
wskutek
wtaczać się
wykład
zachorować
zapalenie
zastrzyk
zaziębienie
zażyć
zbadać
zdrowie
zdrowy
zmusić się
zwolnienie lekarskie
обратный
порошок
прописать
ускоренный
пульс
рецепт
похудеть
сердце
упасть
соблюдать
строгий
средство
таблетка
утверждать
ножка
прекратиться
витамин
указание
от, вследствие
вкатываться
лекция
заболеть
воспаление
укол
простуда
принять
осмотреть
здоровье
здоровый
заставить себя
освобождение от работы
żołądek
желудок

Pogotowie Ratunkowe

Скорая помощь

принимать (лекарство) { brać
zażywać
zwolnienie lekarskie
освобождение от занятий (работы), бюллетень
Со mu (mi, ci и т.д.) jest?
что с ним (мной, тобой и т.д)?
Co panu jest?
Что с вами?
Co panu (pani, ci mu и т.д.) dolega?
На что вы (ты, он) жалуетесь?
Mam kaszel.
У меня кашель.
Mam dreszcze.
Меня знобит.
Boli mnie (cię, go, ją, pana, panią) głowa.
У меня (тебя, него, нее, вас) болит голова.
Czy bolą pana plecy?
У вас болит спина?
plecy
плечи
спина
ramiona (ед. ч. ramię)
 
to bardzo przykre
это очень неприятно, досадно
 
bardzo mi przykro
мне очень жаль
wskazówka { указание
стрелка (часовая и т.п.)
chorować na со болеть чем
chorować na grypę
болеть гриппом
chorować na oczy
болеть глазами
chorować na zapalenie płuc
болеть воспалением легких

Ср.: umrzeć na + название болезни

uważać się za kogo (со) считать себя кем (чем)
uważać się za zdrowego
считать себя здоровым
uważać się za przystojnego mężczyznę
считать себя красивым мужчиной
uważać się za uczonego
считать себя ученым
stosować się do czego соблюдать что
stosować się do wskazówek
соблюдать указания
stosować się do zarządzeń
соблюдать распоряжения

Синоним

przestrzegać czego

przestrzegać dyscypliny
соблюдать дисциплину
środek na schudnięcie
средство для того, чтобы похудеть
ścisła dieta
строгая диета

Комментарий

8. и др. Следующим возвратным глаголам соответствуют русские глаголы с местоимением „себя”:

 
czuć się
чувствовать себя
 
uważać się
считать себя
 
zmuszać się
заставлять себя
 
zachowywać się
вести себя

10. и др. Сравните встречающиеся в тексте конструкции со значением долженствования:

za kilka dni mamy wyjechać
через несколько дней нам надо ехать
muszę pana zbadać
мне нужно вас осмотреть
muszę wstać
мне необходимо встать
powinien pan leżeć
вы должны лежать (но никто, конечно, не в состоянии вас заставить)
powinna spaść temperatura
должна упасть температура (= у меня все основания, что она должна упасть, но может произойти что-то неожиданное)

Местоимения nikt, nic с предлогами

Отличительной чертой польских местоимений nikt, nic (склоняются, как kto, со?) является то, что они не разделяются в сочетании с предлогами.

Сравните русские и польские конструкции:

nie miał chęci z nikim rozmawiać
ему не хотелось ни с кем разговаривать
do nikogo się nie odzywał
ни с кем не заговаривал
o niczym nawet nie wspominał
ни о чем даже не упомянул

Другие примеры:

z nikogo się nie śmiał
ни над кем не смеялся
nie troszczył się o nic
не заботился ни о чем
o nikim nie zapomniał
ни о ком не забыл
na nic nie chorował
ничем не болел
o nic nie prosił
ни о чем не просил
o nic nie pytał
ни о чем не спрашивал
nad niczym się nie zastanawiał
ни над чем не задумывался
o niczym nie wiedział
ни о чем не знал
po nikogo nie wstępował
ни за кем не заходил

Упражнения

I. Прибавьте нужные предлоги и образуйте соотв. формы существительных:

  1. Włodek jest chory (angina).
  2. Ubiegłej zimy chorowałem (grypa).
  3. Na tej sztuce można umrzeć (nudy).
  4. Ten człowiek umarł (zapalenie płuc).
  5. Lekarz kazał Włodkowi stosować się (wszystkie jego wskazówki).
  6. Klucz
  7. Włodek nigdy nie uważał się (chory).
  8. Chcemy dowiedzieć się (ty), czy Włodek czuje się lepiej.
  9. Warszawa stała się stolicą Polski (czasy) króla Zygmunta III.
  10. Leningrad został zbudowany (panowanie) Piotra Wielkiego.
  11. (Najazdy) Tatarów, którzy zniszczyli miasto, powstaje nowy Kraków.
  12. Czy Włodek posłucha (rada) lekarza?
Klucz

II. Вставьте нужные формы местоимений nikt или nic.

  1. mnie nie rozumie.
  2. Patrzył na scenę, nie będąc zauważony .
  3. Nie czekamy .
  4. On jest dla mnie .
  5. Nie mogę ani robić, ani myśleć.
  6. On jest nie wart.
  7. On nie powiedział.
  8. Czy pana nie boli?
  9. Klucz
  10. Dookoła nie widać.
  11. z tego nie rozumiem.
  12. Nie stosuję się .
  13. On nie słucha .
  14. Nie pożyczałem ołówka.
  15. nie pamiętam.
  16. Dziś nie dzwoniłem.
  17. nie potrzebuję.
Klucz

III. Вставьте нужные конструкции со значением долженствования:

  1. Uważam, że (ja) tu zostać.
  2. Jutro wreszcie zdać ten egzamin.
  3. Kazano mi, więc skończyć tę pracę.
  4. Obiecałem im i dlatego do nich zadzwonić.
  5. Za tydzień niestety (my) już wyjechać z Polski.
  6. Przed wyjazdem (ja) zrobić jeszcze trochę zakupów.
Klucz