Урок 24

1. Дательный падеж ед. ч. м. рода (продолжение).

2. Творительный падеж мн. числа (продолжение).

3. Союзы żeby, aby.

4. Союзы gdyby, jeśliby, jeżeliby.

Odwiedzamy warszawskie księgarnie

1.	—	Jakie książki chciałybyście kupić?
2.	—	Mnie interesuje współczesna literatura polska. Pamiętasz, Marku, mniej więcej przed dwoma laty kupowaliśmy razem książki polskie w księgarni na ulicy Gorkiego.
3.	—	Doradziłem wówczas tobie i Włodkowi, żebyście kupili Sławę i chwałę Iwaszkiewicza. Czy podobała się wam ta powieść?
4.	—	To był pierwszy tom. Ja nie umiem oceniać utworu, jeśli nie znam całości.
5.	—	Miałem zamiar przysłać wam drugi tom z Polski, ale jedyny swój egzemplarz pożyczyłem bratu, a on, niestety, zgubił go.
6.	—	Czy to jest wspomniana kiedyś przez ciebie księgarnia naukowa?
7.	—	Tak. Tu możesz dostać książki z dziedziny nauk przyrodniczych, medycyny, matematyki, filozofii...
8.	—	Gdybym miał dużo pieniędzy, najchętniej bym sobie skompletował „Bibliotekę klasyków filozofii”. Z tego wydania mam tylko pięć tomów, między innymi Człowiek-maszyna La Mettrie, Wstęp do Encyklopedii D’Alemberta.
9.	—	A ja chciałbym kupić trzeci tom Słownika języka polskiego.
10.	—	Wejdźmy więc do księgarni. Jest tu również dział filologii.
11.	—	Czy mogę prosić о Słownik języka polskiego?
12.	—	Proszę... Jest również Słownik poprawnej polszczyzny Szobera.
13.	—	Dziękuję. Tę książkę już mam.
14.	—	A czy można dostać Traktat o dobrej robocie Kotarbińskiego?
15.	—	W tej chwili nie mamy. Może będzie dopiero za kilka miesięcy. Nie spodziewamy się wcześniej niż w końcu października lub na początku listopada.
* * *
16.	—	To jest księgarnia wydawnictw importowanych. Jest tu również dział książek radzieckich. Proponuję, abyście obejrzeli, jakie książki rosyjskie są u nas w sprzedaży.
17.	—	Byłyśmy wczoraj z Olą w Księgarni Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki na Placu Unii Lubelskiej. W dziale książek radzieckich obejrzałyśmy chyba wszystko, co mogłoby nas interesować.
* * *
18.	—	Wstąpmy do księgarni muzycznej!
19.	—	Czy dostanę książkę Iwaszkiewicza Chopin?
20.	—	Owszem, proszę bardzo.
21.	—	Ile płacę?
22.	—	19 (dziewiętnaście) złotych 90 (dziewięćdziesiąt) groszy. Proszę kwit do kasy. Czy zapakować panu?
23.	—	Dziękuję, nie trzeba. Chcę ją zaraz przejrzeć.
24.	—	Jesteśmy tak dawno przyjaciółmi, a ja nic nie wiedziałem o twoich zainteresowaniach muzycznych.
* * *
25.	—	Zatrzymajmy się przed tą wystawą! Widzicie cztery tomy Utworów wybranych Gałczyńskiego? Może chciałabyś kupić to wydanie?
26.	—	Mam jeden duży tom wierszy tego poety. W Moskwie kupiłam również trzy tomy dzieł Tuwima i zbiór wierszy Broniewskiego.
27.	—	Wejdźmy do środka!
28.	—	Spójrz, Maryjko, są Liryki Staffa.
29.	—	O właśnie! Tę książkę muszę kupić. Do sprzedawcy: — Proszę o Liryki Staffa. Czy jest jeszcze coś tego autora?"
30.		Sprzedawca: — Owszem, mamy jeszcze Wiklinę. Zapakować to pani?
31.	—	Na razie nie. Chciałabym jeszcze coś wybrać.
32.		Sprzedawca: — Może Poezje zebrane Różewicza, Liryki Broniewskiego...
33.	—	Jeżeli interesujesz się współczesną poezją polską, to radzę, żebyś się zapoznała z twórczością najmłodszego pokolenia poetów. Może kupisz zbiorek wierszy Harasymowicza albo Małgorzaty Hillar? Włodku, a ty co wybrałeś?
34.	—	Dwie książki Jana Parandowskiego: Niebo w płomieniach i Petrarca i Dąbrowskiej Gwiazda zaranna.
35.	—	Próbowałam kiedyś czytać Niebo w płomieniach, ale wówczas jeszcze bardzo słabo znałam język polski i nie wszystko mogłam zrozumieć.
36.	—	Teraz, Maryjko, już dobrze opanowałaś język polski.
37.	—	To chyba nie komplement?
38.	—	Nie, naprawdę bardzo dobrze mówisz po polsku.
* * *
39.	—	Czy mogłabym dostać jeszcze coś z ostatnich powieści Brezy?
40.		Sprzedawca: — Niedawno otrzymaliśmy książkę Brezy Spiżowa brama.
41.	—	Proszę o Spiżową bramę.
42.	—	Czy jest jeszcze coś z nowości wydawniczych?
43.		Sprzedawca: — Owszem. Jest Podróż Dygata, Dziura w niebie Konwickiego. A może interesują państwa większe wydania? Obecnie wydaje się w Polsce Dzieła wszystkie Słowackiego.
44.	—	Dziękujemy. Na razie to wszystko. Do widzenia panu!
45.		Sprzedawca: — Dziękuję państwu. Do widzenia!

Словарь

Комментарий

1. и др. Обращаем ваше внимание на формы сослагательного наклонения. В польском языке они имеют личные окончания (в 1-ом и 2-ом лице обоих чисел).

Jakie książki chciałybyście kupić? (1)
Gdybym miał dużo pieniędzy, najchętniej bym sobie skompletował... (8)
A ja chciałabym kupić trzeci tom Słownika języka polskiego. (9)
Obejrzałyśmy chyba wszystko, co mogłoby nas interesować. (17)
Może chciałabyś kupić to wydanie? (25)
Chciałabym jeszcze coś wybrać. (31)
Czy mogłabym dostać jeszcze coś? (39)

6. Страдательные причастия (наст. и прош. времени) от глаголов с окончанием -eć образуются от основы инфинитива с помощью суффикса -n с одновременной заменой e гласным a. Это касается тех глаголов, в которых наблюдается чередование звуков и в формах прошедшего времени.

Лично-мужские формы этой группы по огласовке основы не отличаются от других форм. Но здесь выступает различие в основе между лично-мужскими формами и отглагольными существительными. Последние имеют гласный e:

От глагола widzieć отглагольное существительное = widzenie.

Дательный падеж (komu? czemu?) ед. ч. мужского рода (продолжение)

Как Вы знаете, окончание дательного падежа ед. ч. мужского рода -owi принимает огромное большинство существительных мужского рода. Лишь немногочисленная группа слов принимает окончание -u. Пока Вы знаете лишь одно слово с окончанием -u в дат. пад. ед. ч. — panu. Из наиболее часто употребляемых существительных в эту группу входят:

Запомните их, так как форма дательного падежа не отмечена в словаре.

Творительный падеж (kim? czym?) мн. ч. (продолжение)

Немногочисленная группа существительных мужского рода с мягким согласным основы (а также слова на -dz, -l) и женского рода на мягкий согласный образует творительный падеж мн. ч. с помощью окончания -mi.

и одно слово ср. рода:

dziecko (мн. dzieci) — dziećmi

Одновременно усвойте склонение слов brat и dziecko.

Союзы żeby, aby

Союзы żeby и aby, так же как русский союз „чтобы”, сочетаются с формами прошедшего времени (другие временные формы исключаются).

К союзам żeby, aby присоединяются личные глагольные окончания, которые в этом случае отрываются от форм прошедшего времени глагола:

Присмотритесь к примерам из текста:

(3) Doradziłam wówczas tobie i Włodkowi, żebyście kupili...
(16) Proponuję, abyście obejrzeli...
(33) Radzę, żebyś się zapoznała...

Личные окончания присоединяются также к слову oby (лишь бы, только бы):

Союзы gdyby, jeśliby, jeżeliby

Условные союзы gdyby, jeśliby, jeżeliby также выступают с личными глагольными окончаниями:

Упражнения

I. Изменяя, где нужно, лицо исполнителя действия, употребите союз żeby:

Образец:
On chce (pojechać) do Warszawy. (ja)

1. Proponowałem (skompletować) utwory Gałczyńskiego. (ty)
   
2. Radzę wam (kupić) wszystkie dzieła Słowackiego.
   
3. Oni chcą (pochodzić) po księgarniach. (my)
   
4. Postaram się (poznać) literaturę polską. (wy)
   
5. Proszę (zapoznać się) z twórczością młodych poetów. (państwo)
   
6. Rozkazał oficerowi (przysłać) mu żołnierzy.
   

II. Переведите русский текст, используя инфинитив или отглагольное существительное:

1. У меня есть возможность пойти сегодня в театр. (сущ.)
   
2. Я заставлю его приехать. (сущ.)
   
3. Он бросил курить. (сущ.)
   
4. Я решил ничего не говорить. (инф.)
   
5. Они обещали привезти с собой стихотворения. (инф.)
   

6. Я собираюсь просмотреть это произведение. (инф.)
   
7. Прошу принести воды. (инф. и сущ.)
   
8. Она начала интересоваться детьми. (инф.)
   
9. У меня привычка вставать в 6 часов. (инф.)
   
10. Я считаю нужным познакомиться со „Словарем польского языка”. (сущ., инф.)
    

III. Образуйте дательный падеж ед. ч. существительных:

1. Pokażemy (nasz gość) Warszawę.
2. Dziękuję (pan).
3. Opowiadamy (dziecko) bajkę.
4. Przesyłam (matka i ojciec) pozdrowienia z Polski.
5. Kupiłam (mąż) upominek.
6. Kazałam (syn) zostać w domu.
7. Co pan zrobił (ten chłopiec)?
8. Podaję (sprzedawca) pieniądze.
9. (siostra) potrzebne jest mieszkanie.
10. Przyglądam się (ten człowiek).
11. (pisarz i poeta) została przyznana nagroda.