Изучаем греческий язык с нуля! Μάθημα 8

Урок 8

Грамматика

В этом уроке мы познакомимся с прошедшим и будущем временем глаголов «быть» и «иметь», порядковыми числительными от 1 до 12, некоторыми наречиями и обстоятельствами времени.

В греческом языке существует несколько прошедших и будущих времен, но у глаголов «быть» и «иметь» есть только одно прошедшее и одно будущее время. Поэтому непринципиально, как их называть.

Прошедшее время глаголов είμαι и έχω

Будущее время глаголов είμαι и έχω

Как видно из таблиц, у прошедшего времени формы особенные и их надо просто запомнить, а будущее время образуется очень просто: частица θα прибавляется к формам настоящего времени. Кстати, также образуется будущее время несовершенного вида у всех остальных глаголов. Если вы хотите сказать, что кто-то что-то будет делать, нужно просто поставить частицу θα перед формами настоящего времени: αύριο θα δουλεύω όλη την ημέρα — завтра я буду работать весь день, από αύριο το τρένο θα φτάνει στο χωριό μας στις 6 — с завтрашнего дня поезд будет приезжать в нашу деревню в 6. Частица θα не несет ударения и произносится слитно со следующим словом.

Конструкции с глаголом έχω строятся в греческом языке примерно также, как предложения с глаголом to have в английском. На русский язык подобные предложения лучше переводить с помощью конструкции «у меня есть (был, будет)»: έχω ένα σπίτι — у меня есть дом; είχε μία τσάντα — у него/нее была сумка; θα έχουμε αυτοκίνητο — у нас будет машина.

Порядковые числительные от 1 до 12

Порядковые числительные изменяются по родам, числам и падежам и согласуются с существительным в роде, числе и падеже: είμαστε στο όγδοο μάθημα — мы на восьмом уроке; η Μαρία πηγαίνει στην έκτη τάξη — Мария ходит в шестой класс; μένω στον έννατο όροφο — я живу на девятом этаже. Порядковые числительные мужского рода склоняются как прилагательные на -ος, женского рода — как прилагательные на -η, среднего рода — как прилагательные на -о.

Наречия ύστερα από/έπειτα από/μετά (από), πριν από, (ε)πάνω από, (ε)πάνω σε, κάτω από, μπροστά από/σε, πίσω από, μέσα από, μέσα σε, έξω από

Чтобы выразить значения русских предлогов «после», «перед», «над», «на», «под», «перед», «за», «из», «через», «сквозь», «в», «вне» в греческом языке используются сочетания наречий и предлогов:

ύστερα από/έπειτα από/ μετά (από) — после: τι κάνεις ύστερα από/ έπειτα από/ μετά (από) την δουλειά σου; — что ты делаешь после работы?

Μετά сам по себе является предлогом, поэтому может использоваться и без еще одного предлога από. Но иногда можно столкнуться и с их совместным употреблением.

πριν από — перед, до: πριν απ’ αυτό το αυτοκίνητο τι αυτοκίντηο είχες; — до этой машины какая у тебя была машина?
(ε)πάνω από — над: (ε)πάνω από το τραπέζι — нал столом
(ε)πάνω σε — на: επάνω στο τραπέζι — на столе
κάτω από — под: κάτω από το τραπέζι — под столом
μπροστά από/σε — перед: μπροστά από/σε σπίτι — перед домом
πίσω από — за: πίσω από το σπίτι — за домом
μέσα από — изнутри, из, сквозь, через: μέσα από το σπίτι — из дома, μέσα από το δάσος — через лес
μέσα σε — внутри, в: το βιβλίο είναι μέσα στο συρτάρι — книга в ящике
έξω από — вне: έξω από το σπίτι — вне дома

Помните, что после предлога существительное используется в винительном падеже.

Обстоятельства времени

Обстоятельства времени в греческом языке используются в винительном падеже с артиклем (чаще с определенным) без (!) предлога: την Κυριακή — в воскресенье, την περασμένη βδομάδα — на прошлой неделе, τον άλλο μήνα — в следующем месяце, τον Ιούνιο — в июне.

Теперь прочитайте несколько диалогов. Вам помогут выражения, приведенные ниже.

Дни недели, месяцы и времена года

Οι μέρες της εβδομάδας

— Έχεις μάθημα κάθε μέρα, Αλέκο;
— Όχι, μόνο πέντε μέρες την εβδομάδα.
— Και πόσες ώρες έχεις μάθημα την ημέρα;
— Την Δευτέρα, την Τρίτη και την Τετάρτη έχω τέσσερις ώρες, αλλά την Πέμπτη και την Παρασκευή έχω μόνο δύο ώρες.
— Τι κάνεις τις μέρες που είσαι ελεύθερος;
— Το Σάββατο πάω στο γήπεδο και παίζω μπάλα με τους φίλους μου.
— Και την Κυριακή;
— Ε, την Κυριακή πάω στον κινηματογράφο, ή στο θέατρο ή κάνω βόλτες.
— Χθες πού ήσουν;
— Ήμουν σ’ ένα πάρτι μαζί με την παρέα μου, όμως το επόμενο σαββατοκύριακο θα είμαι όλη την μέρα στο σπίτι.
— Γιατί;
— Γιατί έχουμε εξετάσεις και θα έχω πολύ διάβασμα.

Μήνες και εποχές

— Τι ωραία μέρα σήμερα! Τέλος Νοεμβρίου και νομίζεις ότι είναι καλοκαίρι.
— Πραγματικά. Φέτος είχαμε πολύ καλό καιρό το φθινόπωρο, ενώ το καλοκαίρι ήταν μάλλον δροσερό. Βροχές τον Ιούνιο, αέρα τον Ιούλιο και ζέστη μόνο λίγες μέρες στις αρχές Αυγούστου.
— Τώρα τελευταία ο καιρός αλλάζει απότομα, και δεν καταλαβαίνουμε ούτε άνοιξη ούτε φθινόπωρο. Ο παππούς μου λέει την παροιμία «από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι» και μάλλον δίκιο έχει.
— Έτσι λέω κι εγώ και νομίζω ότι σιγά σιγά θα έχουμε μόνο δύο εποχές, καλοκαίρι και χειμώνα.
— Και η άνοιξη με την δροσιά και τον γλυκό καιρό δεν θα υπάρχει;
— Ε, η άνοιξη, η εποχή των λουλουδιών με τον γαλανό ουρανό και τον ήλιο που λάμπει κάθε μέρα, θα υπάρχει μόνο στα βιβλία.
— Σωστά, θα είναι κι αυτή σαν το χιόνι, γιατί χρόνια τώρα χιονίζει μόνο στα βουνά, κι εμείς εδώ στην πόλη χιόνι ακούμε και χιόνι δεν βλέπουμε.
— Καλά τα λέμε εμείς οι δύο, αλλά έχουμε και δουλειές. Δες έξω νυχτώνει... κι είναι ακόμη νωρίς, μόνο τεσσερισήμισι. Χειμώνας βλέπεις, και οι μέρες είναι μικρές και οι νύγτες μεγάλες.

Καλοκαιρινά σχέδια

— Πού θα είσαι το καλοκαίρι;
— Θα είμαι εδώ. Την άνοιξη όμως η ξαδέλφη μου κι εγώ θα κάνουμε ένα ταξίδι στα νησιά.
— Τι ωραία ιδέα! Αλλά γιατί την άνοιξη;
— Γιατί τότε δεν κάνει πολλή ζεστή και δεν έχει και πολύ κόσμο.
— Βέβαια. Εδώ στην Ελλάδα η άνοιξη είναι γλυκιά. Στην πατρίδα μου όμως βρέχει και κάνει κρύο.

Слова

Дни недели

Дни недели в греческом языке пишутся всегда с большой буквы, кроме слова το σαββατοκύριακο «выходные».

Начинаются дни недели, как и в английском языке, с воскресенья, поэтому понедельник, вторник, среда и четверг почти совпадают по форме с порядковыми числительными женского рода (так как слово «день» по-гречески женского рода — η μέρα): η Δευτέρα — η δεύτερη — понедельник — второй, η Τρίτη — η τρίτη — вторник — третий, η Τετάρτη — η τέταρτη — среда — четвертый, η Πέμπτη — η πέμπτη — четверг — пятый.

Все дни недели, кроме «субботы» и слова «выходные», женского рода.

Времена года

о χειμώνας — зима		το φθινόπωρο — осень
η άνοιξη — весна		το καλοκαίρι — лето

Месяцы

Все месяцы в греческом языке пишутся всегда с большой буквы.

Все месяцы в греческом языке мужского рода.

Первые формы — более официальные. Они склоняются, как существительные мужского рода на -ος. Формы после / — более разговорные. Они склоняются, как существительные мужского рода на -ης.

Время и погода

η χιλιετία — тысячелетие
ο αιώνας — век
ο χρόνος / το έτος — год
о δίσεκτος χρόνος — високосный год
η Πρωτοχρονιά — первый день года
το εξάμηνο — полугодие, семестр
το τρίμηνο — квартал
η εποχή — время года
о μήνας — месяц
ο Κουτσοφλέβαρης — хромой февраль (28 дней)
η Πρωτομηνιά — первый день месяца
το δεκαπενθήμερο — две недели (15 дней)
η (ε)βδομάδα — неделя
το εικοσιτετράωρο — сутки
η ημερομηνία — дата
η (η)μέρα — день
η αργία/η σχόλη/το ρεπό — выходной день
το πρωί — утро
το μεσημέρι — полдень
το απόγευμα — послеобеденное время
το βράδυ — вечер
η νύχτα — ночь
τα μεσάνυχτα — полночь
σήμερα — сегодня
απόψε — сегодня вечером
αυτή την εβδομάδα — на этой неделе
αυτόν τον μήνα — в этом месяце
φέτος — в этом году
πριν από λίγο — недавно
χτες/χθες — вчера
προχτές/προχθές — позавчера
την περασμένη/την προηγούμενη βδομάδα — на прошлой неделе
τον περασμένο/ τον προηγούμενο μήνα — в прошлом месяце
πέρσι — в прошлом году
πρόπερσι — в позапрошлом году
σε λίγο — скоро
αύριο — завтра
μεθαύριο — послезавтра
την άλλη/ την ερχόμενη βδομάδα — на следующей неделе
τον άλλο/ τον ερχόμενο μήνα — в следующем месяце
του χρόνου/ τον ερχόμενο χρόνο — в следующем году
ξημερώνει — светает
το σούρουπο — сумерки
σουρουπώνει — смеркается
βραδιάζει — вечереет
νυχτώνει — наступает ночь
νωρίς — рано
αργά — поздно
о καιρός — погода
κάνει καλό καιρό — хорошая погода
о ουρανός — небо
τα άστρα — звезды
о ήλιος — солнце
η σελήνη/το φεγγάρι — луна
η ζέστη — жара
κάνει ζέστη — жарко
σκάω από την ζέστη — умираю от жары
το κρύο — холод
κάνει κρύο — холодно
τουρτουρίζω/τρέμω από το κρύο — дрожать от холода
η ψύχρα — прохлада
κάνει ψύχρα — прохладно
η παγωνιά — мороз
κάνει/έχει παγωνιά — морозит
ήλιος με δόντια — солнце с зубами (солнечный, но холодный день)
η βροχή — дождь
είμαι μούσκεμα από την βρόχη — я промок под дождем
βρέχει — идет дождь
η ψιχάλα — мелкий дождь
ψιχαλίζει — моросит
η βροντή/το μπουμπουνητό — гром, раскат грома
βροντάει/μπουμπουνίζει — гремит гром
η αστραπή — молния
αστράφτει — сверкает молния
η μπόρα — гроза
το ουράνιο τόξο — радуга
ο αέρας — воздух, ветер
φυσά/φυσάει — дует
η υγρασία — влажность
έχει υγρασία — влажно
η δροσιά — свежесть
έχει δροσιά — свежо
το σύννεφο — облако, туча
η συννεφιά — облачность
έχει συννεφιά — облачно
η ομίχλη/η αντάρα — туман
έχει πυκνή ομίχλη — густой туман
η λιακάδα — солнечный день
έχει λιακάδα — солнечно
η καταιγίδα — ливень, буря, гроза
η θύελλα — буря
η θερμοκρασία — температура
ο βαθμός — градус
έχει 25 βαθμούς — 25 градусов
αίθριος — ясный, безоблачный
άστατος — переменчивый
αμετάβλητος — неизменный
ξαστερώνει — проясняется
εγκαίρως/έγκαιρα — вовремя
άκαιρα — несвоевременно

Дата

Τι ημερομηνία έχουμε σήμερα; — Какая сегодня дата?

Πόσο του μηνός είναι/έχουμε σήμερα; — Какое число (у нас) сегодня?

Σήμερα είναι/έχουμε 1η (πρώτη) Ιουνίου 2004 (δύο χιλιάδες τέσσερα). — Сегодня (у нас) 1 июня 2004 года.

... 2 (δύο), 3 (τρεις), 4 (τέσερις), 5 (πέντε), 21 (είκοσι μία), 23 (είκοσι τρεις), 24 (είκοσι τέσσερις), 31 (τριάντα μία) Οκτωβρίου. — 2, 3, 4, 5, 21, 23, 24, 31 октября.

Πότε γεννήθηκες/γεννηθήκατε; — Когда ты родился (вы родились)?

Πότε είναι τα γένεθλιά σου/σας; — Когда твой (ваш) день рождения?

Γεννήθηκα το 1967 (χίλια εννιακόσια εξήντα εφτά). — Я родился в 1967 году.

Γεννήθηκα την 1η (πρώτη) Αυγούστου του 1974. — Я родился первого августа 1974 года.

Γεννήθηκε στις 2 (δύο) Μαρτίου του 1985. — Он (она) родился 2 марта 1985 гола.

... στις 3 (τρεις), στις 4 (τέσσερις), στις 5 (πεντε), στις 21 (είκοσι μία), στις 23 (είκοσι τρεις), στις 24 (είκοσι τέσσερις), στις 31 (τριάντα μία) Ιουλίου. — 3, 4, 5, 21, 23, 24, 31 июля.

Теперь составьте диалоги или небольшие рассказы на любые из представленных тем.

Упражнения

I. Поставьте глаголы είμαι или έχω в настоящем, будущем или прошедшем времени.

1. στο θέατρο πριν από δύο ώρες.
2. Του χρόνου παντρεμένος.
3. Την άλλη βδομάδα στην πατρίδα μας.
4. Πριν από δύο μήνες τα αδέλφια μου ια εγώ μαζί.
5. Από μεθαύριο διακοπές.

6. Σε τρεις μήνες ο Πέτρος και η Μαρία στην Αγγλία.
7. Έλληνες; — Όχι, δεν Έλληνες.
8. Τον περασμένο μήνα στην Αθήνα.
9. Πού προχθές το βράδυ, Γιάννη; — σ’ ένα πάρτι.
10. Πού ο Παύλος; εδώ πριν από λίγο.

II. Поставьте в правильные формы порядковые числительные, данные в скобках (не забудьте произвести необходимые изменения с предлогом).

1. Ποια είναι στάση του λεωφορείου; (5)
2. Η Παρασκευή δεν είναι μέρα της βδομάδας. (4)
3. Ποιος μένει σε διαμέρισμα της πολυκατοικίας; (9)
4. Ποιος έχει βιβλίο της Ιστορίας; (2)
5. Ο Κώστας πηγαίνει σε δημοτικό σχολείο. (10)

6. Μένουμε σε όροφο. (3)
7. Το γραφείο μας είναι σε πόρτα δεξιά. (1)
8. Το μάθημα είναι σελίδα. (11)
9. Το σπίτι μου είναι σε χιλιόμετρο. (7)
10. Ποιος είναι μήνας του χρόνου; (8)

III. Заполните пропуски одним из приведенных ниже слов: ύστερα, πριν, επάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, μέσα, έξω.

1. Το βιβλίο είναι στο τραπέζι.
2. Η γάτα είναι από την καρέκλα.
3. Η άνοιξη είναι από το καλοκαίρι και το φθινόπωρο από το καλοκαίρι.
4. Ποιος είναι αυτός από το δέντρο; — Ο γιος μου.
5. Το λεωφορείο κάνει στάση στο σπίτι μου.
6. Πού είναι ο Αντώνης; — Είναι από το σπίτι.
7. Πού ήσουν; — Ήμουν στο σπίτι.

IV. Поставьте в правильные формы обстоятельства времени, данные в скобках.

1. Δεν πάω σινεμά . (η Κυριακή)
2. ήμασταν στην Αθήνα. (η περσαμένη Πέμπτη)
3. Θα έχω πάρτι . (ο άλλος μήνας)
4. Είχαμε πολλή δουλειά . (το περασμένο Σάββατο)
5. θα είμαι στην Θεσσαλονίκη. (η άλλη Δευτέρα)

6. Τι καιρό κάνει ; (το καλοκαίρι)
7. Κάνει καλό καιρό ; (η άνοιξη)
8. Θα είσαι εδώ ; (ο Ιανουάριος)
9. Πόσες φορές πηγαίνεις στο θέατρο; (ο μήνας)
10. οι μέρες είναι μικρές. (ο χειμώνας)

V. Фонетическая тренировка. Прочитайте небольшое стихотворение греческого поэта Одиссея Элитиса. Обращайте внимание на слитное произношение слов (_).

Одиссей Элитис (Οδυσσέας Ελύτης) (1911 — 1994) — греческий поэт, лауреат Нобелевской премии по литературе (1979) за поэму «Достойно есть» (Άξιον εστί), которая была положена на музыку известным греческим композитором Микисом Теодоракисом (Μίκης Θεοδωράκης).