Изучаем греческий язык с нуля! Μάθημα 24

Урок 24

Грамматика

В этом уроке мы познакомимся с некоторыми существительными среднего рода, деепричастием настоящего времени действительного залога, причастиями настоящего времени страдательного и действительного залога и глаголами на -αίνω.

Существительные среднего рода на -ας во множественном числе имеют окончание -ατα: το κρέας — τα κρέατα — мясо, το τέρας — τα τέρατα — чудовище.

Существительные среднего рода на -ώς, -ός во множественном числе имеют окончание -ώτα, -ότα: το φως — τα φώτα — свет, το καθεστώς — τα καθεστώτα — режим, το γεγονός — τα γεγονότα — событие.

Существительные среднего рода на -όν, -ον во множественном числе имеют окончание -όντα, -οντα: το προϊόν — τα προϊόντα — продукт, το καθήκον — τα καθήκοντα — долг, το ενδιαφέρον — τα ενδιαφέροντα — интерес, το παρελθόν — τα παρελθόντα — прошлое, το παρόν — τα παρόντα — настоящее, το μέλλον — τα μέλλοντα — будущее, το ον — τα όντα — существо.

Существительные среднего рода на -άν, -αν во множественном числе имеют окончание -άντα, -αντα: το παν — τα πάντα — все, το σόμπαν — τα σύμπαντα — вселенная, το συμβάν — τα συμβάντα — случай.

Существительные среднего рода на -εν во множественном числе имеют окончание -εντα: το φωνήεν — τα φωνήεντα — гласный.

Существительные среднего рода на -ύ, -υ во множественном числе имеют окончание -έα, -υα: το οξύ — τα οξέα — кислота, το δάκρυ — τα δάκρυα — слеза.

Существительные среднего рода на -ιμο во множественном числе имеют окончание -ίματα: το γράψιμο — τα γραψίματα — писание, το τρέξιμο — τα τρεξίματα — беганье, το βάψιμο — τα βαψίματα — крашенье, το πλύσιμο — τα πλυσίματα — мытье, το ντύσιμο — τα ντυσίματα — одеванье, το δέσιμο — τα δεσίματα — связывание, το φταίξιμο — τα φταιξίματα — вина. Это так называемые отглагольные существительные, обозначающие действие или результат действия глагола. Обычно они образуются от основы аориста соответствующих глаголов: γράφω — έγραψα — το γράψιμο, τρέχω — έτρεξα — το τρέξιμο, βάφω — έβαψα — το βάψιμο, ντύνω — έντυσα — το ντύσιμο и т. д.

Деепричастие настоящего времени

Деепричастие настоящего времени образуется путем прибавления к основе настоящего времени окончания -οντας у глаголов первого спряжения и окончания -ώντας у глаголов второго спряжения: τρέχω — τρέχοντας — бегая, ανοίγω — ανοίγοντας — открывая, γυρίζω — γυρίζοντας — возвращаясь, τραγουδώ — τραγουδώντας — поя, ρωτώ — ρωτώντας — спрашивая, αργώ — αργώντας — опаздывая. У глаголов λέω, ακούω, τρώω, κλαίω, καίω, φταίω между основой и окончанием вставляется γ: λέγοντας, ακούγοντας, τρώγοντας, κλαίγοντας, καίγοντας, φταίγοντας. У глагола πηγαίνω/πάω деепричастие настоящего времени πηγαίνοντας, у глагола είμαι — όντας. Отрицание, используемое перед деепричастием — μην.

О Κώστας διαβάζει την εφημερίδα καπνίζοντας το τσιγάρο του. — Костас читает газету, куря сигарету.

Τα παιδιά περπατούν τραγουδώντας. — Дети гуляют и поют (=поя).

Τον συνάντησα χθες το βράδυ, γυρίζοντας στο σπίτι. — Я встретила его вчера вечером, возвращаясь домой.

Λέγοντας αυτά άνοιξε την πόρτα και έφυγε. — Сказав это, он открыл дверь и ушел.

Μην βρίσκοντας το λεξικό μου, πήρα του αδελφού μου. — Не найдя своего словаря, я взял словарь брата.

Μην έχοντας τι να πει, σώπασε. — Не имея, что сказать, он замолчал.

Θα το βρεις ανοίγοντας το πρώτο ντουλάπι. — Ты найдешь это, открыв шкаф.

Ρωτώντας μαθαίνει κανείς πολλά πράγματα. — Спрашивая, много узнаешь.

Личные местоимения ставятся после деепричастия:

Μιλώντας στο δάσκαλό της κοκκίνισε. — Μιλώντας του κοκκίνισε. — Разговаривая с учителем, она покраснела. — Разговаривая с ним, она покраснела.

Σπρώχνοντας τον Κώστα τον έβγαλε έξω. — Σπρώχνοντάς τον τον έβγαλε έξω. — Подтолкнув Костаса, он вытолкал его наружу. — Подтолкнув его, он вытолкал его наружу.

Обратите внимание на дополнительное ударение: βλέποντας τις κοπέλες — βλέποντάς τες.

Причастие настоящего времени страдательного залога

Глаголы первого спряжения: -όμενος, -όμενη, -όμενο → εργαζόμενος, η, о — работающий.

Глаголы второго спряжения первой группы: -ώμενος, -ώμενη, -ώμενο → περιπλανώμενος, η, о — бродячий.

Глаголы второго спряжения второй группы: -ούμενος, -ούμενη, -ούμενο → θεωρώ — θεωρούμενος, η, ο — считаемый.

Эти причастия склоняются также как прилагательные на -ος, -η, -о. Чаще всего они используются в письменной речи в выражениях: οι λεγόμενοι Αθηναίοι — так называемые Афиняне, οι Τουρκοκρατούμενες περιοχές — области, захваченные турками, οι σκεπτόμενοι πολίτες — думающие граждане, οι κυλιόμενες σκάλες — эскалатор, το πτυσσόμενο τραπέζι (καρέκλα) — складной стол (стул), το κλιματιζόμενο δωμάτιο (αυτοκίνητο) — комната (машина) с кондиционером, το ενοικιαζόμενο δωμάτιο — сдаваемая внаем комната. Иногда эти причастия превращаются в существительные: о κατηγορούμενος — обвиняемый, о καταζητούμενος — разыскиваемый, о εργαζόμενος — рабочий, о αγνοούμενος — пропавший без вести, о ενδιαφερόμενος — заинтересованный, το περιεχόμενο — содержание, το ζητούμενο — искомое, το δρώμενο — событие, το υπονοούμενο — подразумеваемое.

Причастие настоящего времени действительного залога

Глаголы первого спряжения: -ων, -ούσα, -ον → τρέχων, τρέχουσα, τρέχον — текущий.

Глаголы второго спряжения первой группы: -ών, -ώσα, -ών → κυβερνών, κυβερνώσα, κυβερνών — правящий.

Глаголы второго спряжения второй группы: -ών, -ούσα, -ούν → διαφωνών, διαφωνούσα, διαφωνούν — несогласный.

Эти причастия используются главным образом как прилагательные и существительные: ενδιαφέρων — интересный, συμφέρων — выгодный, μέλλων — будущий, επείγων — срочный, πρωτεύων — главный, δευτερεύων — второстепенный, ισχύων — действующий, εφημερεύων/διανυκτερεύων — дежурный, υπάρχων — существующий, πρέπων/αρμόζων — подобающий, περιοδεύων — гастролирующий, λανθάνων — ошибочный, φλέγων — актуальный, κρατών — главенствующий, διδάσκων — преподаватель, παρών — присутствующий, συμπαθών — сочувствующий, αντιφρονών — несогласный, μετέχων / συμμετέχων — участник.

Глаголы на -αίνω

Глаголы на -αίνω образуют аорист особым способом:

1) -αίνω → -άσα

2) -αίνω → -άνα → -νθήκα

3) -αίνω → -άνα → -άθηκα

4) -αίνω → -υνα

Теперь прочитайте несколько диалогов. Вам помогут выражения, приведенные ниже.

На улице

Στην Πανεπιστημιούπολη

— Γιάννη, πώς πάνε στην Φοιτητική Λέσχη; Έχω ένα ραντεβού εκεί στις 12:30.
— Δεν ξέρεις καθόλου την Πανεπιστημιούπολη; Πόσον καιρό είσαι εδώ;
— Είμαι αρκετό καιρό στην Θεσσαλονίκη, αλλά δεν έτυχε να πάω προς τα εκεί.
— Έλα, τότε, να σου δείξω το Πανεπιστήμιο.
— Εντάξει. Πάμε.
— Βρισκόμαστε μπροστά στην Φιλοσοφική Σχολή, που ήταν το πρώτο κτήριο του Πανεπιστημίου όταν άρχισε να λειτουργεί το 1926. Στρίβουμε δεξιά, προχωρούμε λίγο κι έχουμε στα δεξιά μας την καινούρια Φιλοσοφική Σχολή κι αριστερά μας την πλατεία και το κτίριο του Χημείου.
— Εδώ είναι που γίνονταν οι φοιτητικές συγκεντρώσεις;
— Ναι. Η πλατεία του Χημείου είναι ένα κομμάτι της ιστορίας του Πανεπιστημίου. Συνεχίζουμε την βόλτα μας;
— Βέβαια. Εκτός κι αν κουράστηκες.
— Μα μόλις τώρα ξεκινήσαμε. Λοιπόν, το κτίριο που φαίνεται πάνω από την πλατεία είναι η Φυσικομαθηματική Σχολή, δίπλα η Γεωπονοδασολογική Σχολή και μετά η Κτηνιατρική.
— Ως εδώ εντάξει. Αλλά την Φοιτητική Λέσχη δεν την βλέπω.
— Μην βιάζεσαι τόσο. Θα φτάσουμε κι εκεί. Προχωρούμε ίσια μπροστά. Να η Νομική Σχολή και το Μετεωροσκοπείο και φτάσαμε στην διασταύρωση. Αν στρίψουμε δεξιά προς την Έκθεση θα συναντήσουμε το κτίριο Διοικήσεως και μετά την Θεολογική Σχολή.
— Και πηγαίνοντας ίσια, αν δεν κάνω λάθος, βρίσκουμε το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ.
— Σωστά. Πίσω από το νοσοκομείο είναι η Λέσχη.
— Ωραία. Δεν είναι πολύ μακριά. Με περιμένουν κάτι φίλοι εκεί.
— Τότε φύγε αμέσως, γιατί είναι ήδη 12:25. Συνεχίζουμε την ξενάγησή μας μια άλλη φορά.
— Σύμφωνοι. Σ’ ευχαριστώ πολύ.

Καθημερινά

— Е κύριε, πού πάτε; Πού αφήνετε το αυτοκίνητό σας; Τα πεζοδρόμια είναι για να περπατάμε, όχι για να παρκάρουμε.
— Τι φωνάζεις, άνθρωπέ μου; Τροχονόμος είσαι; Τι σ’ ενδιαφέρει πού θ’ αφήσω το αυτοκίνητό μου;
— Και βέβαια μ’ ενδιαφέρει. Η πόλη ανήκει σ’ όλους μας.
— Άσε με ήσυχο, κύριέ μου. Κοίταξε την δουλειά σου.
— Τι κόσμος είναι αυτός! Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Δες την κι αυτήν. Γιατί περνάτε με το κόκκινο, κυρία;
— Σ’ εμένα μιλάτε, κύριε; Τι πάθατε;
— Εγώ δεν έπαθα τίποτα, αλλά εσείς θα πάθετε, αν εξακολουθήσετε να περνάτε με το κόκκινο.
— Κόκκινο; Τι κόκκινο λέτε τώρα;
— Ολόκληρος σηματοδότης μπροστά σας και δεν τον βλέπετε;
— Α! Δεν τον πρόσεξα. Πότε τον έβαλαν;
— Πριν από δύο εβδομάδες. Γίνονταν πολλά τροχαία δυστυχήματα σ’ αυτή την διασταύρωση, και γι’ αυτό έκαναν τις διαβάσεις και έβαλαν και φώτα.
— Δίκιο έχετε. Εγώ έφταιγα.
— Άλλη φορά να προσέχετε, γιατί στα δυστυχήματα δεν φταίνε πάντα οι οδηγοί, αλλά και οι πεζοί.
— Και πάλι δίκιο έχετε. Σας ευχαριστώ πολύ.

Πώς θα πάω στο Πανεπιστήμιο;

О Γιώργος και о Αντρέας είναι καινούριοι φοιτητές από την Αθήνα και έρχονται για πρώτη φορά στα Γιάννινα. Θέλουν να γνωρίσουν το Πανεπιστήμιο, αλλά δεν ξέρουν ποιο λεωφορείο να πάρουν. Ρωτούν έναν υπάλληλο της δημοτικής αστυνομίας...
— Συγνώμη, μας λέτε, σας παρακαλώ, πώς μπορούμε να πάμε στο Πανεπιστήμιο;
— Μπορείτε να πάτε με ταξί ή με λεωφορείο. Η πιάτσα των ταξί είναι λίγο πιο πάνω. Το λεωφορείο κάνει στάση ακριβώς απέναντι.
— Ποιο λεωφορείο να πάρουμε;
— Θα πάρετε το 9 ή το 16.
— Κάθε πότε έχει λεωφορείο;
— Έχει τακτικά. Κάθε πέντε λεπτά.
— Είναι μακριά το Πανεπιστήμιο;
— Όχι πολύ. Περίπου έξι χιλιόμετρα από εδώ. Θα κατεβείτε στο τέρμα. Μπορείτε, όμως να πάρετε και ταξί. Δεν είναι πολύ ακριβό. Έτσι θα φτάσετε γρήγορα και άνετα.
— Θα πάμε με το λεωφορείο και θα γυρίσουμε με ταξί. Όμως δεν έχουμε εισιτήρια.
— Μπορείτε να πάρετε τα εισιτήριά σας από το περίπτερο ή από το κυλικείο της Σχολής σας.
— Πόσο κοστίζει ένα εισιτήριο;
— Νομίζω 68 λεπτά. Το φοιτητικό είναι φτηνότερο.
— Ευχαριστώ πολύ.
— Παρακαλώ.

Στο λεωφορείο

ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Άλλος χωρίς εισιτήριο; Εσείς κύριε, έχετε εισιτήριο;
ο κύριος Μηνάς: Πώς δεν έχω. Αλλά γιατί το λέτε αυτό σε μένα κι όχι σ’ αυτό τον κύριο δίπλα μου;
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Τούτος ο κύριος έχει. Μου δείχνετε το εισιτήριο, παρακαλώ;
ο κύριος Μηνάς: Δεν το βρίσκω, μάλλον το έχω στην τσέπη.
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Δεν θέλω να σας βάλω σε δύσκολη θέση, κύριε, αλλά πούντο και δεν το βρίσκετε;
ο κύριος Μηνάς: Δεν ξέρω. Νομίζω πως πρέπει να μου βγάλετε άλλο, παρακαλώ!
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Όχι, δεν θέλω να σας δώσω άλλο, γιατί είστε ψεύτης.
ο κύριος Μηνάς: Σε μένα το λέτε αυτό;
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Σε σάς το λέω, σε ποιόν άλλον; Όλοι οι άλλοι έχουν το εισιτήριο, μόνο εσείς δεν έχετε.
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Πού το ξέρετε;
ο κύριος Μηνάς: Ξέρω εσάς.
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Εμένα;
ο κύριος Μηνάς: Μάλιστα εσάς. Σας ξέρω, γιατί σας βλέπω κάθε φορά να κάνετε το κορόιδο και να μην πληρώνετε.
ο κύριος Μηνάς: Εγώ δεν πληρώνω;
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Εσείς, ποιος άλλος;
ο κύριος Μηνάς: Εγώ πάντως έχω εισιτήριο, μόνο που δεν το βρίσκω αυτή την στιγμή.
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Τότε πρέπει να φύγετε αμέσως απ’ εδώ.
ο κύριος Μηνάς: Δεν φεύγω.
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Ή θέλετε να σας βγάλω εγώ από το λεωφορείο;
ο κύριος Μηνάς: Εμένα δεν με βγάζει κανείς από το λεωφορείο, γιατί εγώ έχω εισιτήριο. Αλλά αφού δεν το βρίσκω τώρα, σας παρακαλώ και πάλι να πάρω ένα δεύτερο.
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Μα γιατί δεν θέλετε να με καταλάβετε, κύριε;
ο κύριος Μηνάς: Ποιος δεν καταλαβαίνει ποιον, εγώ εσάς ή εσείς εμένα;
ο εισπράκτορας κύριος Επαμεινώντας: Δεν σας πιστεύω, κύριε, και γι’ αυτό πρέπει να πληρώσετε πρόστιμο.
ο κύριος Μηνάς: Και όμως ορίστε: νάτο το εισιτήριο. Το έχω στην βέρα. Και πρέπει να μάθετε μιά και καλή: όχι ψεύτης, αλλά παντρεμένος.

Слова

το Πανεπιστήμιο — университет
η Πανεπιστημιούπολη — университетский городок
τυχαίνω — έτυχα — случаться
προς τα εκεί — в ту сторону
η Φιλοσοφική Σχολή — философский факультет
λειτουργώ — работать
στρίβω — поворачивать
προχωρώ — идти вперед
η πλατεία — площадь
το Χημείο — химический факультет
η συγκέντρωση — собрание
εκτός κι αν — если только не
η Φυσικομαθηματική Σχολή — физикоматематический факультет
η Γεωπονοδασολογική Σχολή — агролесотехнический факультет
η Κτηνιατρική Σχολή — ветеринарный факультет
βιάζομαι — торопиться
ίσια — прямо
η Νομική Σχολή — юридический факультет
το Μετεωροσκοπείο — метереологическая станция
το κτίριο Διοικήσεως — здание администрации
η Θεολογική Σχολή — теологический факультет
σωστά — правильно
τα καθημερινά — ежедневное
περπατώ/άω — ходить, гулять
ενδιαφέρω — интересовать
ανήκω — ανήκα — принадлежать
άσε με ήσυχο — оставь меня в покое
με το κόκκινο — на красный свет
παθαίνω — έπαθα — случаться
ο πεζός — пешеход
γνωρίζω — знать
о υπάλληλος της δημοτικής αστυνομίας — полицейский
η πιάτσα των ταξί — стоянка такси
τακτικά — регулярно
το τέρμα — кольцо
το περίπτερο — ларек
το κυλικείο — буфет
τούτος, η, ο — тот
βάζω σε δύσκολη θέση — ставить в трудное положение
πούντο = που είναι αυτό — где он
ο ψεύτης — лгун
κάνω το κορόιδο — обманывать
πάντως — всегда
νάτο — вот он
η βέρα — обручальное кольцо
μια και καλή — раз и навсегда

Придумайте свои диалоги на тему «На улице».

Упражнения

I. Поставьте существительные, данные в скобках, в правильной форме.

1. Η τιμή ανέβηκε τελευταία. (το κρέας)
2. Στα ολοκληρωτικά δεν υπάρχει ελευθερία λόγου. (το καθεστώς)
3. Έμαθες τα τελευταία ; (το γεγονός)
4. Δεν προφέρει καθαρά ορισμένα . (το φωνήεν)
5. Έχει πολλά και δεν έχει ούτε στιγμή ελεύθερη. (το ενδιαφέρον)

6. Η αρχή είναι το ήμισυ . (το παν)
7. Διαβάζοντας το γράμμα του δεν μπόρεσε να συγκροτήσει της. (το δάκρυ)
8. Άλλαξα σκόνη , γιατί αυτή που είχα δεν καθάριζε καλά. (το πλύσιμο)
9. προσβάλλουν τα μέταλλα. (το οξύ)
10. «Το τέλος » είναι ο τίτλος ενός βιβλίου που διάβασα. (το τέρας)

II. Заполните пропуски деепричастиями приведенных ниже глаголов.

1. Πέρασαν το απόγευμα .
2. στον δρόμο ξαφνικά ακούσαμε μια φωνή πίσω μας.
3. Της αρέσει να διαβάζει μουσική.
4. Ο πατέρας διαβάζει την εφημερίδα τον καφέ του.
5. Μην τι να κάνει, πήγε για ύπνο.

6. στον σταθμό άκουσαν το σφύριγμα του τρένου.
7. στο δωμάτιο άναψε το φως.
8. Μην κανένα φίλο του εκεί, έφυγε.
9. Οι φίλοι πέρασαν το απόγευμά τους και .
10. Μην να απαντήσει, κοκκίνισε.

III. Поставьте в аористе глаголы, данные в скобках.

1. Ακόμη και τα ποτάμια φέτος από την μεγάλη ξηρασία. (ξεραίνομαι)
2. πολύ από την άσχημη συμπεριφορά του φίλου του. (πικραίνομαι)
3. οι σχέσεις τους τον τελευταίο καιρό. (ψυχραίνομαι)
4. Από το ιστορικό που του έδωσε, ο γιατρός ότι δεν έχει τίποτα το σοβαρό. (συμπεραίνω)
5. Κάνει δίαιτα, γιατί πολύ τον τελευταίο καιρό. (παχαίνω)

6. Είχα να τον δω 5 χρόνια και δεν τον γνώρισα, γιατί πολύ. (λεπταίνω)
7. σε βαθιά γεράματα. (πεθαίνω)
8. Ο κήπος πολύ με τα καινούρια λουλούδια που φύτεψαν. (ομορφαίνω)
9. Του το είπα έξω από τα δόντια και . (ξεθυμαίνω)
10. Τα ογκώδη έπιπλα τον χώρο. (μικραίνω)