Изучаем греческий язык с нуля! Μάθημα 13

Урок 13

Страдательный залог

Грамматика

В этом уроке мы посмотрим, как располагаются в предложении прямое и косвенное дополнение, выраженные личными местоимениями, представим таблицу склонения местоимений, познакомимся с настоящим временем страдательного залога глаголов первого спряжения и существительными женского рода на -ση, -ξη, -ψη.

Если и прямое и косвенное дополнение выражены личными местоимениями, то прямое дополнение следует за косвенным (не забывайте, что оба предшествуют глаголу):

Μου λένε τα νέα. Μου τα λένε. — Мне говорят новости. Мне их говорят.

Σας χρωστώ τον καφέ. Σας τον χρωστώ. — Я вам должен кофе. Я вам его должен.

Μας πήραν τα ψιλά. Μας τα πήραν. — У нас забрали мелочь. У нас ее забрали.

Λέω στο παιδί την ιστορία. Του την λέω. — Я рассказываю ребенку историю. Я ему ее рассказываю.

Αγόρασα για την μητέρα μου αυτή την πλούζα. Της την αγόρασα. — Я купила маме эту блузку. Я ей ее купила.

Χρωστώ στα παιδιά 10 ευρώ. Τους τα χρωστώ. — Я должен ребятам 10 евро. Я им их должен.

Γράψαμε στις φίλες μας τις καινούριες διευθύνσεις μας. Τους τις γράψαμε. — Мы написали нашим подругам наши новые адреса. Мы им их написали.

Μήπως η Μαρία έδωσε τα λεφτά σ’ εσένα; Μήπως σου τα έδωσε; — Может быть, Мария дала деньги тебе? Может быть, Мария тебе их дала?

Настоящее время страдательного залога глаголов первого спряжения

Страдательный залог — это условное название, которое объединяет несколько групп глаголов одного спряжения, не обязательно имеющих страдательное значение:

1) обычные глаголы — о Γιάννης χτίζει το σπίτι — Янис строит дом (действительный залог) — το σπίτι χτίζεται από τον Γιάννη — дом строится Янисом (страдательный залог);

2) глаголы с возвратным значением в страдательном залоге (когда действие направлено на себя) — λούζω το παιδί — я купаю ребенка (действительный залог) — λούζομαι — я моюсь (страдательный залог с возвратным значением);

3) отложительные глаголы: в настоящем времени у них есть только форма страдательного залога, но при этом значение действительного залога:

У некоторых глаголов в аористе напротив есть формы только действительного залога: έρχομαι - ήρθα, κάθομαι - κάθησα, γίνομαι - έγινα.

Склонение существительных женского рода на -ση, -ξη, -ψη

Также склоняются слова η πόλη — город и η δύναμη — сила. У существительных с ударением на третьем слоге от конца во множественном числе ударение переходит на второй слог от конца: η κατάσταση — οι / τις καταστάσεις — των καταστάσεων (состояние, положение), η άσκηση — οι / τις ασκήσεις, των ασκήσεων (упражнение), η ενόχληση — οι / τις ενοχλήσεις — των ενοχλήσεων (раздражение), η εγχείριση — οι / τις εγχειρίσεις — των εγχειρίσεων (операция), η γέννηση — οι / τις γεννήσεις — των γεννήσεων (рождение), η εξαίρεση — οι / τις εξαιρέσεις — των εξαιρέσεων (исключение), η δύναμη — οι / τις δυνάμεις — των δυνάμεων (сила).

Теперь прочитайте диалог и тексты. Вам помогут выражения, приведенные ниже.

Здоровье

Αχ, αυτοί οι γιατροί!

— Καλημέρα. Για πού έτσι βιαστικός;
— Πάω στον γιατρό.
— Πάλι! Μα δεν ήσουν στον γιατρό πριν από λίγες μέρες;
— Ήμουν. Από τον περασμένο μήνα που είχα μια γρίππη, συνέχεια στους γιατρούς τρέχω.
— Δηλαδή τι έχεις;
— Μια μου πονάει το κεφάλι, μια έχω ενοχλήσεις στο στομάχι, άλλοτε μουδιάζει το αριστερό μου χέρι κι έχω βήχα και συνάχι.
— Ο γιατρός τι σου λέει;
— Αυτά που λένε όλοι οι γιατροί. Κάνε αναλύσεις, πάρε φάρμακα, πρόσεξε το φαγητό σου, αλλά αποτέλεσμα μηδέν.
— Τι θα κάνεις λοιπόν;
— Μάλλον θα αλλάξω γιατρό.
— Καλή ιδέα! Γεια σου και περαστικά.

Περαστικά σου

Ο Γιώργος γύρισε νωρίς από το σχολείο, γιατί δεν ένιωσε καλά. Όταν ήρθε στο σπίτι, το πρόσωπό του ήταν κατακόκκινο. Η μητέρα του, μόλις τον είδε, ανησύχησε. Ο Γιώργος είπε ότι δεν αισθάνεται καλά, του πονάει το κεφάλι του και ζαλίζεται. Η μητέρα του του έβαλε θερμόμετρο που έδειξε 39 πυρετό. Τότε αμέσως τηλεφώνησε στον παιδίατρο και του είπε ότι ο γιος της ψήνεται στον πυρετό. Ο γιατρός εξέτασε τον Γιωργάκη και είπε ότι δεν είναι τίποτε σοβαρό, μόνο μια ίωση. Έδωσε στην μητέρα την συνταγή όπου έγραψε ένα σιρόπι και μερικές καψούλες. Το σιρόπι από ένα κουταλάκι πρωί — μεσημέρι — βράδυ και οι καψούλες κάθε 6 ώρες για τέσσερις μέρες. Η μητέρα ευχαρίστησε τον γιατρό που είπε «περαστικά σου» στον Γιωργάκη.

Τα νοσοκομεία των Ιωαννίνων

Στα Γιάννινα υπάρχουν δύο νοσοκομεία: Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και το νοσοκομείο ‘ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ’. Και τα δύο προσφέρουν πολύ καλές υπηρεσίες. Κάθε μέρα εφημερεύει το ένα από τα δύο. Τα νοσοκομεία έχουν εξωτερικά ιατρεία, όπου ο καθένας μπορεί να πηγαίνει για εξέταση ύστερα από ραντεβού. Για τα έκτακτα περιστατικά δεν χρειάζεται ραντεβού. Μερικοί ασθενείς μεταφέρονται στα νοσοκομεία με τα ασθενοφόρα.

Στα νοσοκομεία δουλεύουν πολλοί γιατροί, νοσοκόμοι, νοσοκόμες, τραυματιοφορείς και διοικητικό προσωπικό.

Παράλληλα αρκετοί ασθενείς προτιμούν τις ιδιωτικές κλινικές και τα ιδιωτικά ιατρεία που υπάρχουν στην πόλη Ιωαννίνων.

Слова

Για πού έτσι βιαστικός; — Куда так торопишься?
πάλι — снова
συνέχεια — постоянно
δηλαδή — то есть
μια ... μια.... άλλοτε — то ... то ... то
κάνε — делай
πάρε — принимай
πρόσεξε — следи
το αποτέλεσμα — результат

Здоровье

о, η ακτινολόγος — рентгенолог
о, η αναισθησιολόγος — анестезиолог
о, η γυναικολόγος — гинеколог
о, η δερματολόγος — дерматолог
о, η ενδοκρινολόγος — эндокринолог
о, η καρκινολόγος — онколог
о, η καρδιολόγος — кардиолог
о, η κτηνίατρος — ветеринар
о, η μαιευτήρας — акушер (-ка)
о, η μικροβιολόγος — микробиолог
о, η νευρολόγος — невропатолог
о, η οδοντογιατρός / οδοντίατρος — зубной врач
о, η ορθοπεδικός — ортопед
о, η ουρολόγος — уролог
о, η οφθαλμίατρος — окулист
о, η παθολόγος — терапевт
о, η παιδίατρος — педиатр
о, η φαραμακοποιός — фармацевт
о, η χειρούργος / χειρουργός — хирург
о, η ψυχίατρος — психиатр
о, η ωτορινολαρυγγολόγος — ухо-горло-нос
ο νοσοκόμος — медбрат
η νοσοκόμα — медсестра
ο τραυματιοφορείς — санитар
το δοικητικό προσωπικό — административный персонал
ο πόνος, το άλγος — боль
έντονος — острый
μου πονάει το δόντι μου / έχω πονόδοντο — у меня болит зуб
μου πονάει το κεφάλι μου / έχω πονοκέφαλο — у меня болит голова
μου πονάει ο λαιμός μου / έχω πονόλαιμο — у меня болит горло
μου πονάει το στομάχι / έχω στομαχόπονο — у меня болит живот
είμαι κρυωμένος / κρύωσα / έχω κρυολόγημα — я простудился
είμαι συναχωμένος / έχω συνάχι — у меня насморк

βήχω / έχω βήχα — кашлять
έχω αμυγδαλές — у меня гланды
η αναγούλα — тошнота
ο εμετός — рвота
η ασφυξία — удушье
η πίεση — давление
το πιεσόμετρο — тонометр
το ακουστικό — стетоскоп
η γρίππη — грипп
η ίωση — простуда
η θερμοκρασία — температура
ο πυρετός, το ρίγος — лихорадка
με πιάνει ρίγος / ψήνομαι στον πυρετό — меня лихорадит
η πνευμονία — воспаление легких
το έγκαυμα / το καύμα — ожог
η γρατσουνιά — царапина
η μελανάδα / το μαυράδι — синяк
ο διαβήτης — диабет
κάνω δίαιτα — сидеть на диете
η ξινίλα — изжога
η κατάθλιψη — депрессия
ο καρκίνος — рак
τυφλός — слепой
κουφός — глухой
μουγκός — немой
κωφάλαλος — глухонемой
κουτσός — хромой
ανάπηρος — инвалид
άτομα με ειδικές ανάγκες — люди, нуждающиеся в особом уходе
βγάζω ακτινογραφία — делать рентген
βγάζω καρδιογράφημα — снимать кардиограмму
о τοκετός — роды
η μαμή / η αδελφή — повивальная бабка
περαστικά σου / σας — поправляйся / поправляйтесь
η αρρώστια, η νόσος, η ασθένεια — болезнь
η αδιαθεσία — недомогание
η ενόχληση — причинение боли
άρρωστος, ασθενής — больной
ο κατά φαντασίαν ασθενής — мнимый больной
η υγεία — здоровье
υγιής — здоровый
ασθενικός, φιλάσθενος, αρρωστιάρης — болезненный
αλγεινός, οδυνηρός — причиняющий боль
ερεθισμένος — воспаленный
βραχνιασμένος — осипший
αρρωσταίνω, πονώ, ασθενώ — болеть
θεραπεύω, γιατρεύω, νοσηλεύω — лечить
τονώνω — тонизировать
αναρρώνω — поправляться
εγχειρίζω / κάνω εγχείριση — оперировать
εξετάζω / κάνω εξέταση — обследовать
μολύνομαι — заражаться
μολυσμένος — зараженный
δηλητηριάζομαι — отравляться
αιμορραγώ — истекать кровью
η αιμορραγία — кровотечение
τραυματίζομαι — получать травму
τραυματισμένος — травмированный
στραμπουλίζω — вывихнуть
о επίδεσμος — повязка, бинт
μουδιάζω — неметь
σφραγίζω — пломбировать
δαγκάνω, κεντώ — кусать
το δάγκωμα / κέντημα — укус
τσιμπώ / κάνω ένεση — колоть, делать укол
μετρώ — мерить
ζαλίζομαι / έχω ζαλάδες — у меня кружится голова
λιποθυμώ — терять сознание
η λιποθυμία — обморок
τρελαίνομαι — сходить с ума
πεθαίνω - πέθανα — умирать
η ανάλυση — анализ
η σύριγγα — шприц
κάνω διάγνωση — ставить диагноз
η συνταγή — рецепт
πιάνω σφυγμό — мерить пульс
παίρνω φάρμακα — принимать лекарства
το χάπι — таблетка
το παυσίπονο — болеутоляющее
το σιρόπι — сироп
η καψούλα — капсула
η ασπιρίνη — аспирин
η αλοιφή, η κρέμα — крем
το νοσοκομείο — больница
η ιδιωτική κλινική — частная клиника
το ιατρείο — кабинет врача
το φαρμακείο — аптека
το χειρουργείο — операционная
η εντατική — реанимация
διανυκτερεύω / εφημερεύω — дежурить
ο διανυκτερεύων γιατρός — дежурный врач
ο Σταθμός Πρώτων Βοηθειών — станция первой помощи
ο Ερυθρός Σταυρός — Красный Крест
το Κέντρο Υγείας — Центр Здоровья
το εισιτήριο νοσοκομείου — направление в больницу
η αίθουσα αναμονής — приемный покой
το φορείο — носилки
το ασθενοφόρο — скорая помощь
έκτακτα περιστατικά — экстренные случаи

Придумайте свои диалоги на тему «Здоровье» или расскажите о походе к врачу.

Упражнения

I. Перепишите предложения, заменив слова, выделенные жирным шрифтом, безударными местоимениями.

1. Είσαι σίγουρη ότι σ’ εμάς έδωσες το κλειδί σου;
   
2. Η Μαρία ετοιμάζει το γλυκό για τον Κώστα.
   
3. Η ξαδέλφη μου δάνεισε σ’ αυτούς τις κασέτες της.
   
4. Μήπως άφησε σ’ εσένα τους φακέλους μου;
   
5. Η μητέρα ετοίμασε το γάλα για μένα.
   

6. Γιατί δεν φέρνουν σ’ εσάς τα ψώνια στο σπίτι;
   
7. Έδωσα στην μητέρα μου την φούστα της.
   
8. Δωρίσαμε σ’ αυτές τις μάλλινες μπλούζες μας.
   
9. Είπατε στ’ αδέλφια μας τα νέα;
   
10. Έγραψα στον φίλο μου αυτό το μεγάλο γράμμα.
    

II. Поставьте в правильной форме глаголы, данные в скобках.

1. Όταν έχω συνάχι, . (φτερνίζομαι)
2. μαζί μας στο σινεμά; (έρχομαι)
3. Το νερό πάγος στους μηδέν βαθμούς. (γίνομαι)
4. Εμείς σου περαστικά. (εύχομαι)
5. Παιδιά, πού ; (κάθομαι)

6. Εκείνοι δεν καθόλου το αύριο. (σκέφτομαι)
7. Εσύ με κρύο νερό; (πλένομαι)
8. Εσείς για την ελληνική γλώσσα; (ενδιαφέρομαι)
9. Η γραμματέας Μαρία. (ονομάζομαι)
10. Το σπίτι μου κοντά στο κέντρο. (βρίσκομαι)

III. Поставьте в правильной форме существительные, данные в скобках.

1. Κάθε πρωί πολλοί άνθρωποι περιμένουν στις των λεωφορείων. (η στάση)
2. Έκανε τρεις , αλλά τώρα είναι καλά. (η εγχείριση)
3. Σε πολλές χώρες του Τρίτου Κόσμου υπάρχει έλεγχος . (η γέννηση)
4. Αυτός ο κανόνας έχει πολλές . (η εξαίρεση)
5. Αυτή η καρέκλα χάλασε πια την της. (η όψη)

6. Όλοι οι θεατές κάθονται στις τους. (η θέση)
7. Χτες πήρα μια για το θέατρο. (η πρόσκληση)
8. Κάθε πρωί ακούω τις από το ραδιόφωνο. (η είδηση)
9. Χτύπησε πολύ και έχασε τις του. (η αίσθηση)
10. Η ελληνική είναι δημοκρατική. (η κυβέρνηση)

IV. Фонетическая тренировка. Прочитайте стихотворение Константиноса Кавафиса. Обращайте внимание на слитное произнесение слов (_).

Τείχη (1897)

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’_υψηλά τριγύρω_μου έκτισαν τείχη.

Και_κάθομαι και_απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν_σκέπτομαι: τον_νούν_μου τρώγει αυτή η_τύχη,

διότι πράγματα πολλά έξω να_κάμω είχον.
А_όταν έκτιζαν τα_τείχη πώς να_μην_προσέξω.

Αλλά δεν_άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή_ήχον.
Ανεπαισθήτως μ’_έκλεισαν από τον_κόσμον έξω.

Стены

Без раздумий, без печали, без стыда
большие и высокие вокруг меня построили стены.

И я сижу и отчаиваюсь теперь здесь.
О другом не думаю: мой разум снедает эта участь,

ведь у меня было много дел снаружи.
Но когда построили стены, как я мог этого не заметить.

Но я никогда не слышал ни голоса строителей, ни шума.
Незаметно меня закрыли от внешнего мира.