Изучаем греческий язык с нуля! |
Урок 8
Грамматика
В этом уроке мы познакомимся с прошедшим и будущем временем глаголов «быть» и «иметь», порядковыми числительными от 1 до 12, некоторыми наречиями и обстоятельствами времени.
В греческом языке существует несколько прошедших и будущих времен, но у глаголов «быть» и «иметь» есть только одно прошедшее и одно будущее время. Поэтому непринципиально, как их называть.
Прошедшее время глаголов είμαι и έχω
Лицо | Единственное число | |||
1 | ήμουν | я был | είχα | я имел |
2 | ήσουν | ты был | είχες | ты имел |
3 | ήταν | он был | είχε | он имел |
Множественное число | ||||
1 | ήμασταν | мы были | είχαμε | мы имели |
2 | ήσασταν | вы были | είχατε | вы имели |
3 | ήταν | они были | είχαν | они имели |
Будущее время глаголов είμαι и έχω
Лицо | Единственное число | |||
1 | θα είμαι | я буду | θα έχω | я буду иметь |
2 | θα είσαι | ты будешь | θα έχεις | ты будешь иметь |
3 | θα είναι | он будет | θα έχει | он будет иметь |
Множественное число | ||||
1 | θα είμαστε | мы будем | θα έχουμε | мы будем иметь |
2 | θα είστε | вы будете | θα έχετε | вы будете иметь |
3 | θα είναι | они будут | θα έχουν | они будут иметь |
Как видно из таблиц, у прошедшего времени формы особенные и их надо просто запомнить, а будущее время образуется очень просто: частица θα прибавляется к формам настоящего времени. Кстати, также образуется будущее время несовершенного вида у всех остальных глаголов. Если вы хотите сказать, что кто-то что-то будет делать, нужно просто поставить частицу θα перед формами настоящего времени: αύριο θα δουλεύω όλη την ημέρα — завтра я буду работать весь день, από αύριο το τρένο θα φτάνει στο χωριό μας στις 6 — с завтрашнего дня поезд будет приезжать в нашу деревню в 6. Частица θα не несет ударения и произносится слитно со следующим словом.
Конструкции с глаголом έχω строятся в греческом языке примерно также, как предложения с глаголом to have в английском. На русский язык подобные предложения лучше переводить с помощью конструкции «у меня есть (был, будет)»: έχω ένα σπίτι — у меня есть дом; είχε μία τσάντα — у него/нее была сумка; θα έχουμε αυτοκίνητο — у нас будет машина.
Порядковые числительные от 1 до 12
πρώτος, η, о — первый | έβδομος, η, о — седьмой |
δεύτερος, η, о — второй | όγδοος, η, о — восьмой |
τρίτος, η, о — третий | έννατος, η, ο — девятый |
τέταρτος, η, о — четвертый | δέκατος, η, ο — десятый |
πέμπτος, η, о — пятый | ενδέκατος, η, о — одиннадцатый |
έκτος, η, о — шестой | δωδέκατος, η, о — двенадцатый |
Порядковые числительные изменяются по родам, числам и падежам и согласуются с существительным в роде, числе и падеже: είμαστε στο όγδοο μάθημα — мы на восьмом уроке; η Μαρία πηγαίνει στην έκτη τάξη — Мария ходит в шестой класс; μένω στον έννατο όροφο — я живу на девятом этаже. Порядковые числительные мужского рода склоняются как прилагательные на -ος, женского рода — как прилагательные на -η, среднего рода — как прилагательные на -о.
Наречия ύστερα από/έπειτα από/μετά (από), πριν από, (ε)πάνω από, (ε)πάνω σε, κάτω από, μπροστά από/σε, πίσω από, μέσα από, μέσα σε, έξω από
Чтобы выразить значения русских предлогов «после», «перед», «над», «на», «под», «перед», «за», «из», «через», «сквозь», «в», «вне» в греческом языке используются сочетания наречий и предлогов:
ύστερα από/έπειτα από/ μετά (από) — после: τι κάνεις ύστερα από/ έπειτα από/ μετά (από) την δουλειά σου; — что ты делаешь после работы?
Μετά сам по себе является предлогом, поэтому может использоваться и без еще одного предлога από. Но иногда можно столкнуться и с их совместным употреблением.
πριν από — перед, до: πριν απ’ αυτό το αυτοκίνητο τι αυτοκίντηο είχες; — до этой машины какая у тебя была машина?
(ε)πάνω από — над: (ε)πάνω από το τραπέζι — нал столом
(ε)πάνω σε — на: επάνω στο τραπέζι — на столе
κάτω από — под: κάτω από το τραπέζι — под столом
μπροστά από/σε — перед: μπροστά από/σε σπίτι — перед домом
πίσω από — за: πίσω από το σπίτι — за домом
μέσα από — изнутри, из, сквозь, через: μέσα από το σπίτι — из дома, μέσα από το δάσος — через лес
μέσα σε — внутри, в: το βιβλίο είναι μέσα στο συρτάρι — книга в ящике
έξω από — вне: έξω από το σπίτι — вне дома
Помните, что после предлога существительное используется в винительном падеже.
Обстоятельства времени
Обстоятельства времени в греческом языке используются в винительном падеже с артиклем (чаще с определенным) без (!) предлога: την Κυριακή — в воскресенье, την περασμένη βδομάδα — на прошлой неделе, τον άλλο μήνα — в следующем месяце, τον Ιούνιο — в июне.
Теперь прочитайте несколько диалогов. Вам помогут выражения, приведенные ниже.
Дни недели, месяцы и времена года
Οι μέρες της εβδομάδας
![](/images/gr/lesson8-1.jpg)
— Έχεις μάθημα κάθε μέρα, Αλέκο;
— Όχι, μόνο πέντε μέρες την εβδομάδα.
— Και πόσες ώρες έχεις μάθημα την ημέρα;
— Την Δευτέρα, την Τρίτη και την Τετάρτη έχω τέσσερις ώρες, αλλά την Πέμπτη και την Παρασκευή έχω μόνο δύο ώρες.
— Τι κάνεις τις μέρες που είσαι
ελεύθερος;
— Το Σάββατο πάω στο γήπεδο και παίζω μπάλα με τους φίλους μου.
— Και την Κυριακή;
— Ε, την Κυριακή πάω στον κινηματογράφο, ή στο θέατρο ή κάνω βόλτες.
— Χθες πού ήσουν;
— Ήμουν σ’ ένα πάρτι μαζί με την παρέα μου, όμως το επόμενο σαββατοκύριακο θα είμαι όλη την μέρα στο σπίτι.
— Γιατί;
— Γιατί έχουμε εξετάσεις και θα έχω πολύ διάβασμα.
Μήνες και εποχές
— Τι ωραία μέρα σήμερα! Τέλος Νοεμβρίου και νομίζεις ότι είναι καλοκαίρι.
— Πραγματικά. Φέτος είχαμε πολύ καλό καιρό το φθινόπωρο, ενώ το καλοκαίρι ήταν μάλλον δροσερό. Βροχές τον Ιούνιο, αέρα τον Ιούλιο και ζέστη μόνο λίγες μέρες στις αρχές Αυγούστου.
— Τώρα τελευταία ο καιρός αλλάζει απότομα, και δεν καταλαβαίνουμε ούτε άνοιξη ούτε φθινόπωρο. Ο παππούς μου λέει την παροιμία «από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι» και μάλλον δίκιο έχει.
— Έτσι λέω κι εγώ και νομίζω ότι σιγά σιγά θα έχουμε μόνο δύο εποχές, καλοκαίρι και χειμώνα.
— Και η άνοιξη με την δροσιά και τον γλυκό καιρό δεν θα υπάρχει;
— Ε, η άνοιξη, η εποχή των λουλουδιών με τον γαλανό ουρανό και τον ήλιο που λάμπει κάθε μέρα, θα υπάρχει μόνο στα βιβλία.
— Σωστά, θα είναι κι αυτή σαν το χιόνι, γιατί χρόνια τώρα χιονίζει μόνο στα βουνά, κι εμείς εδώ στην πόλη χιόνι ακούμε και χιόνι δεν βλέπουμε.
— Καλά τα λέμε εμείς οι δύο, αλλά έχουμε και δουλειές. Δες έξω νυχτώνει... κι είναι ακόμη νωρίς, μόνο τεσσερισήμισι. Χειμώνας βλέπεις, και οι μέρες είναι μικρές και οι νύγτες μεγάλες.
![](/images/gr/lesson8-4.jpg)
Καλοκαιρινά σχέδια
— Πού θα είσαι το καλοκαίρι;
— Θα είμαι εδώ. Την άνοιξη όμως η ξαδέλφη μου κι εγώ θα κάνουμε ένα ταξίδι στα νησιά.
— Τι ωραία ιδέα! Αλλά γιατί την άνοιξη;
— Γιατί τότε δεν κάνει πολλή ζεστή και δεν έχει και πολύ κόσμο.
— Βέβαια. Εδώ στην Ελλάδα η άνοιξη είναι γλυκιά. Στην πατρίδα μου όμως βρέχει και κάνει κρύο.
![](/images/gr/lesson8-5.jpg)
Слова
ελεύθερος — свободный | τελευταία — в последнее время |
το γήπεδο — стадион | αλλάζω — менять, меняться |
παίζω μπάλα — играть в мяч | απότομα — резко |
ο κινηματογράφος — кинотеатр | ούτε ... ούτε — ни ... ни |
το θέατρο — театр | η παροιμία — поговорка |
οι εξετάσεις — экзамены | μάλλον — скорее всего |
το διάβασμα — чтение, занятия | έχω δίκιο — я прав(а) |
το τέλος — конец | σιγά σιγά — потихоньку |
πραγματικά — на самом деле | το λουλούδι — цветок |
δροσερός, ή, ό — прохладный | λάμπω — сиять |
στις αρχές — в начале | σωστά — правильно |
χρόνια τώρα — уже годами | τεσσερισήμισι — полпятого |
το βουνό — гора | το σχέδιο — план |
η πόλη — город | το ταξίδι — путешествие |
δες έξω — посмотри в окно | το νησί — остров |
καλοκαιρινός, ή, ό — летний | η ιδέα — идея |
φθινοπωρινός, ή, ό — осенний | έχει πολύ κόσμο — много народа |
χειμωνιάτικος, η, ο — зимний | βέβαια — конечно |
ανοιξιάτικος, η, ο — весенний | η πατρίδα — родина |
Дни недели
η Κυριακή — воскресенье | η Πέμπτη — четверг |
η Δευτέρα — понедельник | η Παρασκευή — пятница |
η Τρίτη — вторник | το Σάββατο — суббота |
η Τετάρτη — среда | το σαββατοκύριακο — выходные |
Дни недели в греческом языке пишутся всегда с большой буквы, кроме слова το σαββατοκύριακο «выходные».
Начинаются дни недели, как и в английском языке, с воскресенья, поэтому понедельник, вторник, среда и четверг почти совпадают по форме с порядковыми числительными женского рода (так как слово «день» по-гречески женского рода — η μέρα): η Δευτέρα — η δεύτερη — понедельник — второй, η Τρίτη — η τρίτη — вторник — третий, η Τετάρτη — η τέταρτη — среда — четвертый, η Πέμπτη — η πέμπτη — четверг — пятый.
Все дни недели, кроме «субботы» и слова «выходные», женского рода.
Времена года
о χειμώνας — зима | το φθινόπωρο — осень | |
η άνοιξη — весна | το καλοκαίρι — лето |
Месяцы
ο Ιανουάριος/Γεννάρης — январь | о Ιούλιος/Ιούλης — июль |
о Φεβρουάριος/Φλεβάρης — февраль | о Αύγουστος — август |
о Μάρτιος/Μάρτης — март | о Σεπτέμβριος/Σεπτέμβρης — сентябрь |
о Απρίλιος/Απρίλης — апрель | о Οκτώβριος/Οκτώβρης — октябрь |
о Μάιος/Μάης — май | о Νοέμβριος/Νοέμβρης — ноябрь |
о Ιούνιος/Ιούνης — июнь | о Δεκέμβριος/Δεκέμβρης — декабрь |
Все месяцы в греческом языке пишутся всегда с большой буквы.
Все месяцы в греческом языке мужского рода.
Первые формы — более официальные. Они склоняются, как существительные мужского рода на -ος. Формы после / — более разговорные. Они склоняются, как существительные мужского рода на -ης.
Время и погода
η χιλιετία — тысячелетие
ο αιώνας — век
ο χρόνος / το έτος — год
о δίσεκτος χρόνος — високосный год
η Πρωτοχρονιά — первый день года
το εξάμηνο — полугодие, семестр
το τρίμηνο — квартал
η εποχή — время года
о μήνας — месяц
ο Κουτσοφλέβαρης — хромой февраль (28 дней)
η Πρωτομηνιά — первый день месяца
το δεκαπενθήμερο — две недели (15 дней)
η (ε)βδομάδα — неделя
το εικοσιτετράωρο — сутки
η ημερομηνία — дата
η (η)μέρα — день
η αργία/η σχόλη/το ρεπό — выходной день
το πρωί — утро
το μεσημέρι — полдень
το απόγευμα — послеобеденное время
το βράδυ — вечер
η νύχτα — ночь
τα μεσάνυχτα — полночь
σήμερα — сегодня
απόψε — сегодня вечером
αυτή την εβδομάδα — на этой неделе
αυτόν τον μήνα — в этом месяце
φέτος — в этом году
πριν από λίγο — недавно
χτες/χθες — вчера
προχτές/προχθές — позавчера
την περασμένη/την προηγούμενη βδομάδα — на прошлой неделе
τον περασμένο/ τον προηγούμενο μήνα — в прошлом месяце
πέρσι — в прошлом году
πρόπερσι — в позапрошлом году
σε λίγο — скоро
αύριο — завтра
μεθαύριο — послезавтра
την άλλη/ την ερχόμενη βδομάδα — на следующей неделе
τον άλλο/ τον ερχόμενο μήνα — в следующем месяце
του χρόνου/ τον ερχόμενο χρόνο — в следующем году
ξημερώνει — светает
το σούρουπο — сумерки
σουρουπώνει — смеркается
βραδιάζει — вечереет
νυχτώνει — наступает ночь
νωρίς — рано
αργά — поздно
о καιρός — погода
κάνει καλό καιρό — хорошая погода
о ουρανός — небо
τα άστρα — звезды
о ήλιος — солнце
η σελήνη/το φεγγάρι — луна
η ζέστη — жара
κάνει ζέστη — жарко
σκάω από την ζέστη — умираю от жары
το κρύο — холод
κάνει κρύο — холодно
τουρτουρίζω/τρέμω από το κρύο — дрожать от холода
η ψύχρα — прохлада
κάνει ψύχρα — прохладно
η παγωνιά — мороз
κάνει/έχει παγωνιά — морозит
ήλιος με δόντια — солнце с зубами (солнечный, но холодный день)
η βροχή — дождь
είμαι μούσκεμα από την βρόχη — я промок под дождем
βρέχει — идет дождь
η ψιχάλα — мелкий дождь
ψιχαλίζει — моросит
η βροντή/το μπουμπουνητό — гром, раскат грома
βροντάει/μπουμπουνίζει — гремит гром
η αστραπή — молния
αστράφτει — сверкает молния
η μπόρα — гроза
το ουράνιο τόξο — радуга
ο αέρας — воздух, ветер
φυσά/φυσάει — дует
η υγρασία — влажность
έχει υγρασία — влажно
η δροσιά — свежесть
έχει δροσιά — свежо
το σύννεφο — облако, туча
η συννεφιά — облачность
έχει συννεφιά — облачно
η ομίχλη/η αντάρα — туман
έχει πυκνή ομίχλη — густой туман
η λιακάδα — солнечный день
έχει λιακάδα — солнечно
η καταιγίδα — ливень, буря, гроза
η θύελλα — буря
η θερμοκρασία — температура
ο βαθμός — градус
έχει 25 βαθμούς — 25 градусов
αίθριος — ясный, безоблачный
άστατος — переменчивый
αμετάβλητος — неизменный
ξαστερώνει — проясняется
εγκαίρως/έγκαιρα — вовремя
άκαιρα — несвоевременно
Дата
Τι ημερομηνία έχουμε σήμερα; — Какая сегодня дата?
Πόσο του μηνός είναι/έχουμε σήμερα; — Какое число (у нас) сегодня?
Σήμερα είναι/έχουμε 1η (πρώτη) Ιουνίου 2004 (δύο χιλιάδες τέσσερα). — Сегодня (у нас) 1 июня 2004 года.
... 2 (δύο), 3 (τρεις), 4 (τέσερις), 5 (πέντε), 21 (είκοσι μία), 23 (είκοσι τρεις), 24 (είκοσι τέσσερις), 31 (τριάντα μία) Οκτωβρίου. — 2, 3, 4, 5, 21, 23, 24, 31 октября.
Πότε γεννήθηκες/γεννηθήκατε; — Когда ты родился (вы родились)?
Πότε είναι τα γένεθλιά σου/σας; — Когда твой (ваш) день рождения?
Γεννήθηκα το 1967 (χίλια εννιακόσια εξήντα εφτά). — Я родился в 1967 году.
Γεννήθηκα την 1η (πρώτη) Αυγούστου του 1974. — Я родился первого августа 1974 года.
Γεννήθηκε στις 2 (δύο) Μαρτίου του 1985. — Он (она) родился 2 марта 1985 гола.
... στις 3 (τρεις), στις 4 (τέσσερις), στις 5 (πεντε), στις 21 (είκοσι μία), στις 23 (είκοσι τρεις), στις 24 (είκοσι τέσσερις), στις 31 (τριάντα μία) Ιουλίου. — 3, 4, 5, 21, 23, 24, 31 июля.
Теперь составьте диалоги или небольшие рассказы на любые из представленных тем.
![](/images/grammar-icon.png)
Упражнения
I. Поставьте глаголы είμαι или έχω в настоящем, будущем или прошедшем времени.
- στο θέατρο πριν από δύο ώρες.
- Του χρόνου παντρεμένος.
- Την άλλη βδομάδα στην πατρίδα μας.
- Πριν από δύο μήνες τα αδέλφια μου ια εγώ μαζί.
- Από μεθαύριο διακοπές.
- Σε τρεις μήνες ο Πέτρος και η Μαρία στην Αγγλία.
- Έλληνες; — Όχι, δεν Έλληνες.
- Τον περασμένο μήνα στην Αθήνα.
- Πού προχθές το βράδυ, Γιάννη; — σ’ ένα πάρτι.
- Πού ο Παύλος; εδώ πριν από λίγο.
![Κλειδί](/images/key.png)
II. Поставьте в правильные формы порядковые числительные, данные в скобках (не забудьте произвести необходимые изменения с предлогом).
- Ποια είναι στάση του λεωφορείου; (5)
- Η Παρασκευή δεν είναι μέρα της βδομάδας. (4)
- Ποιος μένει σε διαμέρισμα της πολυκατοικίας; (9)
- Ποιος έχει βιβλίο της Ιστορίας; (2)
- Ο Κώστας πηγαίνει σε δημοτικό σχολείο. (10)
- Μένουμε σε όροφο. (3)
- Το γραφείο μας είναι σε πόρτα δεξιά. (1)
- Το μάθημα είναι σελίδα. (11)
- Το σπίτι μου είναι σε χιλιόμετρο. (7)
- Ποιος είναι μήνας του χρόνου; (8)
![Κλειδί](/images/key.png)
III. Заполните пропуски одним из приведенных ниже слов: ύστερα, πριν, επάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, μέσα, έξω.
- Το βιβλίο είναι στο τραπέζι.
- Η γάτα είναι από την καρέκλα.
- Η άνοιξη είναι από το καλοκαίρι και το φθινόπωρο από το καλοκαίρι.
- Ποιος είναι αυτός από το δέντρο; — Ο γιος μου.
- Το λεωφορείο κάνει στάση στο σπίτι μου.
- Πού είναι ο Αντώνης; — Είναι από το σπίτι.
- Πού ήσουν; — Ήμουν στο σπίτι.
IV. Поставьте в правильные формы обстоятельства времени, данные в скобках.
- Δεν πάω σινεμά . (η Κυριακή)
- ήμασταν στην Αθήνα. (η περσαμένη Πέμπτη)
- Θα έχω πάρτι . (ο άλλος μήνας)
- Είχαμε πολλή δουλειά . (το περασμένο Σάββατο)
- θα είμαι στην Θεσσαλονίκη. (η άλλη Δευτέρα)
- Τι καιρό κάνει ; (το καλοκαίρι)
- Κάνει καλό καιρό ; (η άνοιξη)
- Θα είσαι εδώ ; (ο Ιανουάριος)
- Πόσες φορές πηγαίνεις στο θέατρο; (ο μήνας)
- οι μέρες είναι μικρές. (ο χειμώνας)
![Κλειδί](/images/key.png)
V. Фонетическая тренировка. Прочитайте небольшое стихотворение греческого поэта Одиссея Элитиса. Обращайте внимание на слитное произношение слов (_).
Ακόμη βρέχει | Все ещё идет дождь |
Ακόμη βρέχει, αιωνίως φαίνεται θα_βρέχει | Все еще идет дождь, кажется, что |
και_αιωνίως θα_κυκλοφορώ | вечно будет идти дождь, и вечно я |
με_μιαν_ομπρέλα | буду бродить под зонтиком в поисках |
ψάχνοντας για_μια_πολίχνη ροζ | розового города, полного прекрасных |
γεμάτη ωραία υπαίθρια ζαχαροπλαστεία. | кондитерских под открытым небом. |
Одиссей Элитис (Οδυσσέας Ελύτης) (1911 — 1994) — греческий поэт, лауреат Нобелевской премии по литературе (1979) за поэму «Достойно есть» (Άξιον εστί), которая была положена на музыку известным греческим композитором Микисом Теодоракисом (Μίκης Θεοδωράκης).