Изучаем греческий язык с нуля!
Μάθημα 9


Урок 9

Грамматика

В этом уроке мы познакомимся с притяжательным местоимением «мой собственный», некоторыми прилагательными, образованными от существительных и наречий, и порядковыми числительными от 13 до 100.

Притяжательное местоимение δικός, δική/δικιά, δικό

Как вы уже знаете, притяжательные местоимения в греческом языке (μου, σου, του, της, μας, σας, τους) не могут употребляться отдельно от существительных. Поэтому существует специальное притяжательное местоимение, заменяющее существительное или употребляющееся вместе с ним в конструкциях-противопоставлениях: δικός, δική/δικιά, δικό. Это местоимение изменяется по родам, числам и падежам, согласуется с существительным в роде, числе и падеже, а за ним всегда следует привычное притяжательное местоимение, выбираемое по смыслу. На русский язык это местоимение следует переводить обычными притяжательными местоимениями:

Τίνος είναι αυτός ο αναπτύρας; — Είναι δικός μου. — Чья это зажигалка? — Моя.

Τίνος είναι αυτοί οι αναπτύρες; — Είναι δικοί τους. — Чьи это зажигалки? — Их.

Τίνος κόρη είναι αυτή; — Είναι δική της. — Чья она дочь? — Ее.

Τίνος καρέκλες είναι αυτές; — Είναι δικές μας. — Чьи это стулья? — Наши.

Τίνος καπέλο είναι αυτό; — Είναι δικό του. — Чья это шляпа? — Его.

Τίνος καπέλα είναι αυτά; — Είναι δικά τους. — Чьи это шляпы? — Их.

Δεν είναι δικός σου αναπτύρας, είναι δικός μου. — Это не твоя зажигалка, а моя.

Δεν είναι δικό σας καπέλο, είναι δικό μου. — Это не ваша шляпа, а моя.

Склонение притяжательного местоимения δικός, δική/δικιά, δικό

Падеж Единственное число
  Муж. Жен. Сред.
Именительный δικός δική/δικιά δικό
Родительный δικού δικής/δικιάς δικού
Винительный δικό δική/δικιά δικό
  Множественное число
Именительный δικοί δικές δικά
Родительный δικών δικών δικών
Винительный δικούς δικές δικά

Прочитайте диалог с использованием местоимения δικός, δική, δικό.

— Τι ψάχνεις;
— Θέλω ένα στιλό.
— Πού είναι το δικό σου;
— Το έχει η Αλίκη και γράφει.
— Πάρε ένα από την τσάντα μου.
— Αυτή είναι η τσάντα σου;
— Όχι, αυτή είναι της Θεοδώρας. Η άλλη είναι δική μου.
— Μα είναι ίδιες και οι δύο.
— Δεν είναι ίδιες. Της δικής μου τα τσεπάκια είναι πιο μεγάλα.
— Έχασα και τον αναπτήρα μου.
— Πάρε το δικό μου. Είναι επάνω στο τραπέζι.
— Εντάξει.

Слова

ψάχνω — искать ίδιες — одинаковые
το στιλό — ручка η τσέπη — карман
πάρε — возьми τα τσεπάκια — кармашки
άλλη — другая έχασα — я потерял

Прилагательные, образованные от существительных и наречий

το πρωί πρωινός, -ή, -ό утренний
το μεσημέρι μεσημεριανός, -ή, -ό /
μεσημεριάτικος, -η, -ο
полуденный
το απόγευμα απογευματινός, -ή, -ό послеобеденный
το βράδυ βραδινός, -ή, -ό вечерний
η νύχτα νυχτερινός, -ή, -ό ночной
απόψε αποψινός, -ή, -ό вечерний (сегодняшний)
σήμερα σημερινός, -ή, -ό сегодняшний
χθες χθεσινός, ή, -ό вчерашний
αύριο αυριανός, -ή, -ό завтрашний
τώρα τωρινός, -ή, -ό теперешний
φέτος φετινός, -ή, -ό этого года
πέρσι περσινός, -ή, -ό прошлогодний
κάθε μέρα καθημερινός, -ή, -ό ежедневный

Порядковые числительные от 13 до 100

δέκατος τρίτος — тринадцатый τριακοστός — тридцатый
δέκατος τέταρτος — четырнадцатый τεσσαρακοστός — сороковой
δέκατος πέμπτος — пятнадцатый πεντηκοστός — пятидесятый
δέκατος έκτος — шестнадцатый εξηκοστός — шестидесятый
δέκατος έβδομος — семнадцатый εβδομηκοστός — семидесятый
δέκατος όγδοος — восемнадцатый ογδοηκοστός — восьмидесятый
δέκατος έννατος — девятнадцатый ενενηκοστός — девяностый
εικοστός — двадцатый εκατοστός — сотый
εικοστός πρώτος — двадцать первый  
εικοστός δεύτερος — двадцать второй  

В порядковых существительных от 21 до 29, от 31 до 39 и т. д. изменяются обе части:

о εικοστός δεύτερος αιώνας — двадцать второй век

η τριακοστή πρώτη σελίδα — тридцать первая страница

το τεσσαρακοστό τρίτο δημοτικό σχολείο — сорок третья начальная школа

μένουμε στον δέκατο τέταρτο όροφο — мы живем на четырнадцатом этаже

Прочитайте несколько диалогов. Вам помогут выражения, приведенные ниже.

Время

Η ώρα

— Τι είναι, αυτό, μαπαμπά; Καινούριο ρολόι;
— Ναι, είναι δώρο από την μητέρα σου για τα Χριστούγεννα.
— Πολύ ωραίο είναι. Έχει και δείκτες, ε;
— Ναι, έχει, γιατί δεν είναι ηλεκτρονικό.
— Είναι πολύ ακριβό;
— Ε, λιγάκι. Ξέρεις, δεν χάνει ούτε δευτερόλεπτο.
— Δείχνει και την ημερομηνία;
— Βέβαια! Δες, εδώ δείχνει τις ώρες και τα λεπτά και εδώ την ημερομηνία.
— Τι άλλο κάνει;
— Είναι και ξυπνητήρι, που χτυπά την ώρα που θέλεις.
— Μπαμπά, θέλω κι εγώ ένα.
— Περίμενε ως τις 15 Μαρτίου, που είναι τα γενέθλιά σου.

Ρολόγια

— Καλησπέρα, Μαρία.
— Γεια σου, Κώστα. Πού πηγαίνεις;
— Πάω σ’ έναν φίλο μου. Με περιμένει στο σπίτι του κατά τις επτά. Τι ώρα είναι τώρα;
— Δεν ξέρω, το ρολόι μου λέει εξίμισι, αλλά δεν παέι καλά, πάει μπροστά.
— Το δικό μου δεν δουλεύει, σταμάτησε, και δεν θέλω να πάω ούτε νωρίς ούτε αργά. Θέλω να είμαι εκεί στην ώρα μου.
— Ρώτα εκείνον τον κύριο, στην στάση. Εγώ σ’ αφήνω τώρα, γιατί θα πάω σινεμά με μια φίλη μου.
— Γεια σου, Μαρία, και καλή διασκέδαση!
— Ευχαριστώ, Κώστα, επίσης!

Τι ώρα είναι;

— Συγνώμη, τι ώρα είναι;
— Είναι οχτώ και τέταρτο.
— Περιμένω το λεωφορείο μισή ώρα. Στις εννιά παρά τέταρτο έχω μάθημα.
— Μην ανησυχείς. Σε επτά λεπτά φτάνει.
— Το πρώτο λεωφορείο πέρασε γεμάτο. Κάθε Δευτέρα έχω το ίδιο πρόβλημα.
— Συνήθως το δεύτερο και τρίτο περνάνε με διαφορά πέντε λεπτών.
— Ελπίζω να είμαστε τυχεροί και να βρούμε μια θέση. Διαφορετικά ας πάμε και όρθιοι.

Слова

το ρολόι — часы η διασκέδαση — развлечение
το δώρο — подарок μην ανησυχείς — не беспокойся
τα Χριστούγεννα — Рождество πέρασε — прошел
ο δείκτης — стрелочка γεμάτος, η, ο — полный
ηλεκτρονικός, ή, ό — электронный το πρόβλημα — проблема
ακριβός, ή, ό — дорогой συνήθως — обычно
χάνω — терять η διαφορά — разница
δείχνω — показывать ελπίζω — надеяться
χτυπώ — бить, звенеть τυχερός, ή, ό — везучий
το ξυπνητήρι — будильник να βρούμε — найдем
σταμάτησε — остановились η θέση — место
ρώτα — спроси διαφορετικά — в противном случае
αφήνω — оставлять, покидать ας πάμε — поедем

Обратите внимание на то, как склоняется слово ρολόι:

Падеж Единственное число Множественное число
Именительный το ρολόι τα ρολόγια
Родительный του ρολογιού των ρολογιών
Винительный το ρολόι τα ρολόγια
Звательный ρολόι ρολόγια

Также склоняются слова: το τσάι — чай, το φαΐ — еда, το σόι — родня, το κουβεντολόι — беседа, το κομπολόι — четки.

Время

το δευτερόλεπτο — секунда
μισός, ή, ό — половинный
Τι ώρα είναι; — Который час?
το λεπτό — минута
η ώρα — час

Είναι μία. 1:00   Είναι τέσσερις και μισή 4:30
Είναι δύο. 2:00 Είναι πέντε παρά
είκοσι πέντε.
4:35
Είναι τρεις. 3:00
Είναι τέσσερις και πέντε. 4:05 Είναι πέντε παρά είκοσι. 4:40
Είναι τέσσερις και δέκα. 4:10 Είναι πέντε παρά τέταρτο. 4:45
Είναι τέσσερις και τέταρτο. 4:15 Είναι πέντε παρά δέκα. 4:50
Είναι τέσσερις και είκοσι. 4:20 Είναι πέντε παρά πέντε. 4:55
Είναι τέσσερις και είκοσι πέντε. 4:25 Είναι πέντε ακριβώς. 5:00
точно

πριν μεσημέρι (π.μ.) — до полудня
μετά μεσημέρι (μ.μ.) — после полудня
5 π.μ. — 11.30 π.μ. πρωί — 5—11.30 утро
11.30 π.μ. — 3 μ.μ. μεσημέρι — 11.30—15 полдень
3 μ.μ. — 7 μ.μ. απόγευμα — 15—19 послеобеденное время
7 μ.μ. — 11 μ.μ. βράδυ — 19—23 вечер
11 μ.μ. — 5 π.μ. νύχτα — 23—5 ночь
στις οκτώ το πρωί — в восемь утра
στις οκτώμισι το πρωί — в полдевятого утра
στην μία το μεσημέρι — в час пополудню
στην μία η ώρα — в час дня
στην μιάμιση το μεσημερί — в полвторого пополудню
στις δύο το μεσημέρι — в два пополудню
στις δυόμισι το μεσημέρι — в полтретьего пополудню
στις τρεις το απόγευμα — в три после обеда
στις τρεισήμισι το απόγευμα — в полчетвертого после обеда
στις τέσσερις το απόγευμα — в четыре после обеда
στις τεσσερισήμισι το απόγευμα — в полпятого после обеда
στις πεντέμισι το απόγευμα — в полшестого после обеда
στις εξίμισι το απόγευμα — в полседьмого после обеда
στις εφτάμισι το βράδυ — в полвосьмого после обеда
στις οκτώ η ώρα — в восемь часов
στις οκτώμισι το βράδυ — в полдевятого вечера
στις εννιάμισι το βράδυ — в полдесятого вечера
στις δεκάμισι το βράδυ — в пол-одиннадцатого вечера
στις εντεκάμισι την νύχτα — в полдвенадцатого ночи
στις δώδεκα τα μεσάνυχτα — в двенадцать в полночь
στις δωδεκάμισι την νύχτα — в полпервого ночи

ενάμισης χρόνος (мужской род, именительный падеж) — полгода
ενάμιση χρόνο (мужской род, винительный падеж) — полгода
μιάμιση ώρα (женский род) — полчаса
ενάμισι λεπτό (средний род) — полминуты
τρεισήμισι μήνες (мужской род) — три с половиной месяца
τρεισήμισι ώρες (женский род) — три с половиной часа
τριάμισι χρόνια (средний род) — три с половиной года
τεσσερισήμισι μήνες (мужской род) — четыре с половиной месяца
τεσσερισήμισι ώρες (женский род) — четыре с половиной часа
τεσσεράμισι χρόνια (средний род) — четыре с половиной года

κατά την μία — к часу
κατά τις δύο — к двум
κατά τις τρεισήμισι — к полчетвертого
περίπου στην μιάμιση — около полвторого
γύρω στις τεσσερισήμισι — около полпятого
σ’ ένα τέταρτο — через четверть часа
σε μισή ώρα — через полчаса
σε τρία τέταρτα — через три четверти часа
σε μια ώρα — через час
σε δύο μέρες — через два дня
σ’ ένα μήνα — через месяц

Έχετε ώρα; — У вас есть часы?
Ναι, είναι δέκα και πέντε. — Да, пять минут одиннадцатого.
Όχι, δεν έχω. — Нет, нету.
το ρολόι πάει μπροστά, τρέχει — часы торопятся
το ρολόι πάει πίσω — часы отстают
το ρολόι χάνει πέντε λεπτά την ημερά — часы отстают на 5 минут в день
το ρολόι πάει καλά — часы ходят хорошо
το ρολόι σταμάτησε — часы остановились
το ρολόι λέει έξι — часы показывают шесть

Κάθε πότε; πότε συχνά; — Как часто?
μια φορά την εβδομάδα — раз в неделю
τρεις φορές τον μήνα — три раза в месяц
πέντε φορές τον χρόνο — пять раз в год
μέρα παρά μέρα — день ото дня
μια φορά στους δύο μήνες — один раз в два месяца

Теперь придумайте свои диалоги на тему времени.

Упражнения

I. Заполните пропуски правильными формами местоимения о δικός. Не забывайте ставить артикль, где это необходимо.

  1. Е, κύριε, τι κάνετε; Αυτή είναι μου τσάντα.
  2. Τον πατέρα μου τον λένε Παναγιώτη. Ποιο είναι το όνομα σας;
  3. Μιλάς όλη την ώρα για σου προβλήματα. Άκου μια φορά και μου.
  4. Πάμε το σαββατοκύριακο στο σπίτι μου; Δεν θα είναι εκεί οι γονείς μου.
  5. Η μαμά μου λέει «ναι». Ποια είναι η απάντηση σου μαμάς;
  6. Κλειδί
  7. Γιατί δεν είναι έτοιμες ακόμη σου φωτογραφίες;
  8. Δες πώς μοιάζει η κόρη της με μου!
  9. Εμείς έχουμε την παρέα μας και εσείς σας.
  10. Τα παιδιά πάνε σπίτι τους κι εσείς στο σας.
  11. Ο Φίλιππας τρώει το φαγητό του κι εσύ σου.

Κλειδί

II. Поставьте в правильную форму порядковые числительные, данные в скобках.

  1. Διαβάζω σελίδα του βιβλίου. (47)
  2. Γράφουμε άσκηση μαθήματος. (5, 34)
  3. Το διαμέρισμά μας είναι όροφο. (16)
  4. Αυτό είναι βιβλ ο που διαβάζω φέτος. (19)
  5. Μαρτίου γιορτάζει όλη η Ελλάδα. (25)
  6. Κλειδί
  7. Αυγούστου πανηγυρίζει όλη η Ελλάδα. (15)
  8. Οκτωβρίου είναι εθνική γιορτή. (28)
  9. Πού ήταν Ολυμπιακοί Αγώνες; (23)
  10. χρόνο της ζωής του θα μείνει στο Παρίσι. (51)
  11. Επαναλαμβάνω για φορά. (100)

Κλειδί

III. Заполните пропуски.

  1. Έχω δουλειά μία μεσημέρι.
  2. Διαβάζω την εφημερίδα μου οκτώμισι πρωί.
  3. Τρώω μιάμιση μεσημέρι.
  4. Θα είναι στο σπίτι μου έξι.
  5. Πού θα είσαι έντεκα; - Στο σπίτι μου.
  6. Κλειδί
  7. Έχεις μάθημα Δευτέρα πρωί; - Όχι, δεν έχω.
  8. Δεν θα είμαι στο σπίτι οκτώ βράδυ.
  9. φθινόπωρο κάνει ψώχρα.
  10. Μετά μεσάνυχτα τελειώνει το πρόγραμμα της τηλεόρασης.
  11. άνοιξη κάνει καλό καιρό.

Κλειδί

IV. Поставьте приведенные ниже слова в правильном порядке. Таких порядков может быть несколько для одного и того же предложения.

  1. μέρα, προχθές, ήταν, τι;
  2. στον, δύο, πηγαίνω, φορές, κινηματογράφο, εβδομάδα, την
  3. θα, δουλειά, πολλή, έχω, αύριο, δεν
  4. δύο, από, ήσασταν, πού, ώρες, πριν;
  5. βόλτα, φίλους, πάω, στην, Κυριακή, με, παραλία, κάθε, τους, μου
  6. Κλειδί
  7. στις, πρωί, μου, την, βλέπω, φίλη, κάθε, εννιά
  8. πάει, ρολόι, δεν, το, καλά, μου
  9. θα, εδώ, ούτε, δεν, ούτε, έξι, εφτά, είμαι, στις, στις
  10. θέατρο, πότε, στο, πηγαίνεις, κάθε;
  11. βρέχει, συχνά, φθινόπωρο, πολύ, το

Κλειδί

V. Фонетическая тренировка. Прочитайте небольшое стихотворение Константиноса Кавафиса. Обращайте внимание на слитное произнесение слов (_).

Константинос Кавафис (Κωνσταντίνος Καβάφης) (1863—1933) - один из самых известных греческих поэтов и самых хорошо переведенных на русский язык (см. «Русская Кавафиана». М., 2000).

Μονοτονία (1908) Однообразие Подсказка
Την_μια μονότονην ημέραν άλλη За одним однообразным днем
μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί другой однообразный, точно
Θα_γίνουν такой же следует. Произойдут
τα_ίδια πράγματα, θα_ξαναγίνουν πάλι – те же вещи, снова произойдут,
η_όμοιες στιγμές μας_βρίσκουνε сходные моменты нас найдут
και_μας_αφίνουν. и нас оставят.
Κλειδί
Μήνας περνά και_φέρνει άλλον μήνα. Месяц проходит и приносит
Αυτά που_έρχονται κανείς εύκολα τα_ другой месяц. То, что приходит,
εικάζει: любой это легко предполагает:

είναι τα_χθεσινά τα_βαρετά εκείνα.

это то скучное вчерашнее.
Και_καταντά το_αύριο πια_σαν_αύριο И доходит до того, что завтра
να_μη_μοιάζει. уже не похоже на завтра.

Κλειδί